مدرسه باغ رضوان

 

این مدرسه سالها محل درس و بحث طلاب و دانش‌پژوهان علوم حوزوی بود و مدیریت آن را آیت ا... میرزا حسین فقیه سبزواری برعهده داشت كه خود سالها در كلاس طبقه اول آن به تدریس می‌پرداخت. از آنجا كه این مدرسه و به تعبیری باغ رضوان قسمتی از مجموعه اماكن متبركه رضوی محسوب می‌شد دارای موقوفه‌ای نبود.

موقعیت

در قسمت شمال اماكن متبركه، حاشیه میدان بزرگ حرم مطهر رضوی كه از سمت مشرق به مسافرخانه و اداره متوفیات و تعداد اماكن عمومی، از سمت جنوب به میدان حرم مطهر و از شمال و غرب به بازارچه حاج آقاجان محدود می‌شد.

پیشینه تاریخی

در سال 1340ش. آیت ا... میرزا حسین فقیه سبزواری (فرزند آیت ا... میرزا موسی فقیه سبزواری از دانشمندان و عالمان برجسته در سبزوار به دنیا آمد، سپس برای ادامه تحصیل در علوم حوزوی راهی شهر مشهد و سپس نجف اشرف شد و از محضر استادانی چون آیت ا... نائینی استفاده كرد. وی در شهر مشهد سالها منشاء خدمات ارزنده و مهمی بود. بزرگترین خلعت وی به حوزه مشهد واگذاری 2500 قطعه زمین به فضلای حوزه و تأسیس كوی طلاب بود. این عالم بزرگوار پس از سالها تدریس در مدرسه باغ رضوان در سن 77 سالگی دار فانی را وداع گفت و برابر وصیتش در كنار محراب مدرس باغ رضوان به خاك سپرده شد.

تصمیم گرفت در مكانی كه ابتدا قتلگاه و سپس باغ رضوان مشهور شده بود. مدرسه‌ای تأسیس كند، از این رو پس از جلب رضایت مسۆولان آستان قدس رضوی طرح احداث مدرسه را آغاز كرد. (در قسمت شمالی اماكن متبركه و حرم مطهر رضوی قبرستان معروفی به نام قتلگاه قرار داشت كه طی قرون متمادی محل دفن اموات اكثر مردم مشهد و چند تن از علمای بزرگ مشهد بود.

آقای عزیزا... عطاردی در تاریخ آستان قدس رضوی چنین می‌نویسد:

مدرسه باغ رضوان
« در قدیم این قبرستان را غسلگاه می‌نامیده‌اند و معتقد بودند امام‌رضا(ع) را در این مكان غسل داده‌اند و بعد از این در محاورات به قتلگاه تبدیل شده - اما آن كه در قدیم آنجا را غسلگاه می‌دانسته‌اند شاید دور از حقیقت نباشد زیرا وسعت باغ حمید بن قحطبه كه امام را در آنجا به شهادت رسانیده‌اند در حدود یك میل در یك میل نوشته‌اند و احتمال می‌رود كه امام را در آنجا غسل داده‌اند.» این قبرستان قدیمی در سال 1307ش. به علت احداث طرح فلكه پیرامون حرم مطهر امام رضا(ع) كه به دستور رضاخان اجرا شد تخریب گردید و قسمتی از آن نیز كه در مسیر طرح قرار نداشت محصور و از دفن اموات در آن جلوگیری شد تا اینكه به مرور زمان به باغ بزرگی به نام رضوان مشهور شد

پس از احداث ساختمان مدرسه طلاب علوم دینی فقط می‌توانستند از حجره‌های طبقه دوم آن استفاده كنند، زیرا حجره‌های طبقه اول و صحن حیاط اختصاص به دفن اموات داشت. این مدرسه سالها محل درس و بحث طلاب و دانش‌پژوهان علوم حوزوی بود و مدیریت آن را آیت ا... میرزا حسین فقیه سبزواری برعهده داشت كه خود سالها در كلاس طبقه اول آن به تدریس می‌پرداخت. از آنجا كه این مدرسه و به تعبیری باغ رضوان قسمتی از مجموعه اماكن متبركه رضوی محسوب می‌شد دارای موقوفه‌ای نبود.

ویژگی‌های ساختمان بنا
نقشه و طرح ساختمان مدرسه به صحن‌های حرم مطهر شبیه بود؛ بدین صورت كه حیاط وسیعی در وسط قرار گرفته بود و در چهار ضلع آن دو طبقه حجره قرار داشت و هر حجره دارای ایوانچه‌ای مخصوص بود، ضمن آنكه در چهار سوی صحن یك ایوان وجود داشت.
منبع: آستان قدس رضوی
بخش حریم رضوی

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=220171

مدرسه باغ رضوان

 

موقعیت

در قسمت شمال اماکن متبرکه، حاشیه میدان بزرگ حرم مطهر رضوی که از سمت مشرق به مسافرخانه و اداره متوفیات و تعداد اماکن عمومی، از سمت جنوب به میدان حرم مطهر و از شمال و غرب به بازارچه حاج آقاجان محدود می‌شد.

پیشینه تاریخی

در سال 1340ش. آیت ا... میرزا حسین فقیه سبزواری (فرزند آیت ا... میرزا موسی فقیه سبزواری از دانشمندان و عالمان برجسته در سبزوار به دنیا آمد، سپس برای ادامه تحصیل در علوم حوزوی راهی شهر مشهد و سپس نجف اشرف شد و از محضر استادانی چون آیت ا... نائینی استفاده کرد. وی در شهر مشهد سالها منشاء خدمات ارزنده و مهمی بود. بزرگترین خلعت وی به حوزه مشهد واگذاری 2500 قطعه زمین به فضلای حوزه و تأسیس کوی طلاب بود. این عالم بزرگوار پس از سالها تدریس در مدرسه باغ رضوان در سن 77 سالگی دار فانی را وداع گفت و . . . .

ادامه نوشته

وضع فعلي مسجد گوهرشاد و ابنيه آن در حال حاضر

- مسجد داراي چهار ايوان و هفت شبستان بزرگ و كوچك به شرح زير مي باشد:

در قسمت جنوب ايوان بزرگ با عظمتي است به نام ايوان مقصوره كه در انتهاي آن محراب مجلل مسجد بنا گرديده و در پهلوي آن منبر بزرگ با ابهت منبت كاري كه از شاهكارهاي صنعتي به شمار مي رود نهاده شده اطراف جلوي ايوان كتيبه اي است به خط بايسنقر و خط ثلث كه آيه انما يعمر مساجد الله نوشته و در آخر به اين شرح رقم نموده است كتبه راجيا الي الله

[ صفحه 404]

بايسنقر بن شاهرخ بن تيمور گوركاني في سنه 821 هجري) در زير اين طاق طاق ديگري است كه در كتيبه دور آن آيه مباركه نور نوشته شده در كتيبه كاشي كاري دور محراب آية الكرسي ثبت گرديده است متصل به ضلع غربي اين ايوان راهرو و درب ورودي از طريق فلكه جنوبي به مسجد مي باشد و در سمت غرب اين راهرو يكي از شبستان هاي بزرگ مسجد كه به نام شبستان مرحوم نهاوندي مي باشد قرار گرفته است متصل به ضلع شرقي ايوان مزبور شبستان بزرگ

[ صفحه 405]

ديگري است معروف به شبستان مرحوم شيخ در قسمت غرب ايواني است كه در كتيبه بالاي آن قسمتي از سوره مباركه سبح اسم ربك الاعلي درج و بقيه سوره در بالاي ايوان مقابل كه ايوان شرقي مي باشد ثبت گرديده است متصل به ضلع جنوبي ايوان غربي شبستان مرحوم حاج شيخ رمضان علي و متصل به آن يكي ديگر از راهروهاي مسجد به نام راهرو كاظم خاني است كه به بازار اتصال پيدا مي نمايد و در ضلع شمالي ايوان مزبور شبستان آقاي نجف آبادي واقع گرديده كه متصل به آن راهرو كفشداري بزرگ به بازار مي باشد متصل به ضلع جنوبي ايوان غربي شبستان حضرت مستطاب فقيه سبزواري است و متصل به ضلع شمال ايوان مزبور راهروي است به موزه آستان قدس كه درب آن در مواقع خاصي باز و بسته مي شود در شمال اين راهرو كشيك خانه خدام مسجد قرار گرفته و در شمال آن شبستان معروف شبستان گرم مي باشد در قسمت شمال مسجد ايواني است كه درب حرم مطهر به آن باز مي گردد در ضلع غربي ايوان شبستان مرحوم حاج ميرزا ابوالقاسم و در ضلع شرقي دارالحفاظ مسجد گوهرشاد و كفشداري قرار گرفته است.

دو كتيبه در بالاي سر اين ايوان مي باشد در قسمت بالا انا فتحنا لك فتحا مبينا است و در قسمت زير سوره مباركه تبارك الذي بيده الملك نوشته شده است كتيبه هاي دور ديوار مسجد هل اتا و سوره جمعه مي باشد دور مناره ها سوره جمعه يسبح مي باشد دور گنبد سوره مباركه يس است (كليه ائمه جماعت مسجد چهارده نفر مي باشند).

 

 http://www.bibaknews.com/lib.php?code=080000000772&radif=942

معرفی مسجد گوهر شاد و شبستان مرحوم فقیه سبزواری

معرفی مسجد گوهر شاد

.

السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا/

مسجد جامع گوهرشاد مشهد، یکی از مسجدهای مشهور ایران و جهان اسلام و یادگاری ارزشمند و ماندگار از هنر و معماری تیموریان است. عملیات احداث این بنا به همت گوهرشاد آغا، دختر امیر غیاث الدین ترخان، همسر شاهرخ بن تیمور گورکانی و در دوران استانداری پسرش بایسنقر میرزا، به سال . . .

ادامه نوشته

شبستان سبزواری و نگاهي به نحوه مرمت مسجد جامع گوهرشاد دردوره صفويه و افشاريه

 

نويسنده: اعظم نظركرده

دوره تيموريان در تاريخ ايران بيشتر به جهت تحولات فكري، مذهبي و فرهنگي از اهميت خاصي برخوردار است.
كوچ دادن هنرمندان و صنعتگران و به ويژه معماران در اين دوره از ساير مناطق ايران، به خراسان و ماوراء النهر باعث تحول سبك هنر و معماري در خراسان پس از يك دوره فترت شد. اين كوچ در دوره تيمور با توسل به زور انجام شد؛ ولي به روزگار فرمانروايي شاهرخ و ديگر امراي تيموري مركزيت يافتن خراسان و ماوراء النهر به لحاظ فرهنگي و اقتصادي، باعث كوچ خودخواسته هنرمندان به اين منطقه گرديد. در اين دوره اعضاي خاندان سلطنتي و ماموران عاليرتبه دولتي در امور عام المنفعه پيش قدم بودند؛ از جمله حاميان مهم هنرمندان در دوره تيموري، گوهرشاد همسر شاهرخ بود كه تحت نظر او يك مجموعه عام المنفعه معماري يكي در هرات و . . . .

ادامه نوشته