بازدید حجة الاسلام رئیسی تولیت محترم آستان قدس رضوی از صحن جامع رضوان

 

 

بازدید حجة الاسلام رئیسی ،  تولیت محترم آستانقدس رضوی از روند پیشرفت اجرای طرح صحن جامع رضوان در حرم رضوی 

صحن جامع رضوان در محل سابق باغ رضوان از آثار مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری احداث شده است .

 

باغ رضوان از جمله آثار و یادگارهای ارزشمند مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری بود که به منظور ایجاد رفاه برای زائران ، اهالی خراسان  و طلاب حوزه علمیه مشهد در شانزده هزار متر و در دوطبقه ، همانند ساختار صحن های حرم مطهر رضوی با بهره گیری از همت بلند خود و با هدف خدمت به آستانقدس رضوی و مردم ؛ و زیبا سازی اطراف حرم مطهر ، احداث کرده بودند .

مدرسه علمیه باغ رضوان که تولیت آن را مدتی مرحوم آیة الله حاج سیدجواد فقیه سبزواری به عهده داشت و سال ها مَدرَس ، محل اقامه نماز جماعت و محل سخنرانی آیة الله حجت هاشمی خراسانی بود ، بخشی از مجموعه عظیم باغ رضوان بود .

باغ رضوان و مدرسه علمیه باغ رضوان ، اوائل دهه 50 و پیش از انقلاب اسلامی ، مشمول طرح توسعه اطراف حرم قرار گرفت و پس از تخریب ، به فضای سبز تبدیل گردید . 

هم اینک ، محل باغ رضوان سابق ، به صحن  جامع رضوان تبدیل شده است .

 باغ رضوان سابق و صحن جامع  رضوان کنونی ، در غرب  بست طبرسی و در شمال غربی بیوتات رضوی واقع شده ؛ و بقعه شیخ طبرسی ، مرقد مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری و مرقد مرحوم آیة الله العظمی حاج شیخ محمد تقی آملی و مرقد پدر بزرگوار حجة الاسلام رئیسی تولیت محترم آستانقدس رضوی ، در همین صحن قرار دارد . 

توضیحات تکمیلی مرتبط با باغ رضوان و صحن جامع رضوان را در لینک های زیر مطالعه فرمایید :

http://faghihsabzevari.blogfa.com/post/2030

فقیه سبزواری ، سازنده مدرسه باغ رضوان :

پایگاه آستانقدس رضوی

آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

محوطه بقعه شیخ طبرسی ، مرقد مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری و مرقد مرحوم آیة الله العظمی حاج شیخ محمد تقی آملی و مرقد پدر بزرگوار حجة الاسلام رئیسی تولیت محترم آستانقدس رضوی در صحن جامع رضوان  حرم رضوی

پیشینه مزار و مرقد مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

 

نگاهی گذرا به سیر تحولات تاریخی محل باغ رضوان ،

تاریخ صحن رضوان ؛

و

پیشینه مزار و مرقد

مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

نوشته :

سید محمد فقیه سبزواری

مرقد شریف آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

حرم رضوی - صحن رضوان

و

مرقد شریف آیة الله العظمی حاج شیخ محمد تقی آملی

 

صحن رضوان در شمال بیوتات حرم رضوی ( یعنی همان صحنی که منتهی به  " بست طبرسی " و خیابان طبرسی می شود ؛ و بقعه شیخ طبرسی ؛ و کمی آن سو تر سمت چپ بقعه شیخ طبرسی اگر رو به شمال بایستیم ، مرقد برجسته مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری و مرحوم آیة الله العظمی حاج شیخ محمد تقی آملی در آن قرار دارد ) ، قبلا  " باغ رضوان " نام داشته و تقریبا ابتدای باغ رضوان معروف و تاریخی از سمت فلکه حضرتی سابق و ضلع جنوبی باغ بوده و مساحت و عرصه شانزده هزار متری آن ، به سمت شمال امتداد داشته ؛ و هم اکنون ، به همین " صحن رضوان "  ، " باغ رضوان "  نیز گفته  می شود .

سابقه زمین و منطقه و کاربردهای مختلف " باغ رضوان " ، به پیش از اسلام باز می گردد که دوره اول تاریخ این خطّه است . منطقه وسیعی بوده که قلعه و ارگ حکومتی حاکمان پیش از اسلام ، در وسط آن قرار داشته .

دوره تاریخی دوم ناحیه  " باغ رضوان " ، مربوط به پس از ظهور و گسترش اسلام ؛ و استقرار نمایندگان اداری و سیاسی و نظامی خلفای بنی عباس ، خصوصا هرون الرشید و پسرش مأمون است و محل اسکان و مرکز فرماندهی نماینده آنان ، " حمید بن قحطبه "  بوده است .

دوره تاریخی سوم این منطقه ، از زمانی آغاز می شود که حضرت رضا علیه السلام ، مجموعه باغ  " حمید بن قحطبه "  را با قرآنی  که خود حضرت کتابت فرموده بودند ، معاوضه می کنند که داستان و دلائل خاص خودرا این معامله دارد .

پس از انجام معامله ، حضرت دستور می دهند که شبانه تمام درختان باغ را که یک میل در یک میل بوده قطع کنند و به همین دلیل ، یکی از اسامی این منطقه ، " قطع گاه " بوده است با  این معنا و مفهوم که اینجا ، محل قطع درختان است .

دوره تاریخی سوم " باغ رضوان "  ، یعنی از زمان حضور و شهادت حضرت  رضا علیه السلام در سال های آغازین قرن سوم هجری در این محل ، تا سال 1308 هجری شمسی ، زمان " اسدی " نایب التولیه ، به درازا می کشد و با اقداماتی که اسدی می کند ، دوره چهارم آغاز می شود .

در دوره تاریخی سوم ، این محل به دلیل وجود مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام در نزدیکی آن ، به گورستان و محل دفن ارادتمندان آن حضرت به قصد توسل  ، تبدیل می شود و چون ، علاوه بر مردم عادی ، علما و بزرگان بی شمارساکن مشهد و سایر نقاط  دفن شده اند ، حائز اهمیت تاریخی بسیار شده است .

 در طول بیش از 11 قرن ، " باغ رضوان " ، اسامی متعددی داشته است . " قطع گاه " ، " قتلگاه " ، " غسلگاه " ، " سجده گاه " و " تکیه گاه " ،  از جمله اسامی قبلی محل " باغ رضوان " بوده است که هرکدام وجه تسمیه خاص خودرا دارد و عنوان " باغ رضوان " ، عنوان دوره چهارم تاریخ این سرزمین است .

" گورستان قتلگاه " ( که مشهورترین عنوان پیش از " باغ رضوان " بوده است ) ، در سال 1308 ، بنا به دلائل بسیار ، تعطیل شد و با کشیدن حصار به دور آن ، به باغ  تیدیل شد اما به تدریج ، کاربری آن تغییر یافت ،  از زیبایی های آن کاسته ؛ و به زشتی های آن افزوده شد . خصوصا که در جوار حرم حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام  قرار داشت ، نیاز به ایجاد تحولاتی بنیادین داشت تا قابلیت های لازم برای همسایگی با حرم رضوی را پیدا کند .

در دوره پنجم این سرزمین تاریخی و پر ماجرا ، مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، که همیشه ابتکار عمل برای عمران و ایجاد تسهیلات لازم برای شهروندان مشهد و زائران را در دست داشت و نمی توانست هیئت کریه و بد منظر و آلوده این باغ را در جوار بیوتات رضوی تحمل کند ، با آستانقدس قرار دادی منعقد کرد و با ارزش ترین موقعیت جغرافیایی اطراف حرم مطهر را متناسب با اقتضائات همان روزگار ، به مجموعه ای چند منظوره تبدیل کرد ضمن آن که در هیئت  باغ نیز باقی ماند .

پیشینه مرقد و مزار مرحوم فقیه سبزواری

بر پایه نقشه قدیم اطراف حرم مطهر ( یعنی پیش از سال 1354 شمسی که هنوز طرح تخریب و توسعه اولیه اطراف حرم در زمان استانداری و نیابت تولیت دکتر عبدالعظیم ولیان آغاز نشده بود ) ، دیواره جنوبی باغ رضوان که عرض این باغ بود ، در فلکه حضرتی ،  بین بالا خیابان و خیابان طبرسی قرار داشت . مساحت کل باغ رضوان شانزده هزار متر مربع بود در قالب مستطیل که طول آن ، شمالی – جنوبی بود  و دارای دو در بزرگ ورودی در مسیر بین بالا خیابان و خیابان طبرسی .

 از سمت بالا خیابان اگر داخل فلکه  به سمت باغ رضوان می رفتیم ، در ورودی اول ، یعنی ورودی غربی در فلکه ،  که به سبک ورودی های دو صحن قدیمی حرم حضرت رضا علیه السلام  ساخته شده بود ، وارد راهرو که می شدیم ، دو سالن بزرگ با سقفی رفیع ، طرفین راهرو احداث شده بود که وسطِ سالنِ سمت چپ ، مرقد مرحوم آیة الله فقیه سبزواری و در کنارش ، مرقد مرحوم آیة الله حاج شیخ محمد تقی آملی ، فقیه و فیلسوف بزرگ قرار داشت .

این سالن ، که به " سالن باغ رضوان " معروف شده بود ، مدتی محل تدریس مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری و مدتی ، محل تدریس و اقامه نماز جماعت و ایراد خطابه توسط آیة الله حجت هاشمی خراسانی بود .

دوره ششم " باغ رضوان "

پس از تصویب و اجرای طرح توسعه اطراف حرم در سال 1354 ، باغ رضوان نیز مشمول طرح ؛ و بطور کامل ، با درختان و حجره ها و قبورش ،تسطیح شد اما مزار و سنگ مرقد مرحوم آیة الله فقیه سبزواری و مرحوم آیة الله آملی ، همانگونه که بود و در همان جای اولیه ، در فضایی گلکاری شده و سبز و زیبا ؛ و با نصب نرده و محافظ  ، نگهداری شد و محترمانه باقی ماند و حتی به منظور رفاه زائران ؛ و به این دلیل که آسیبی به فضای سبز تحت مراقبت نرسد ،  مسیری خاص از معبر اصلی به سمت مرقد ، تعبیه کردند .

دوره هفتم  ، تبدیل  " باغ رضوان " به  " صحن رضوان "

سال ها بدین منوال بود تا پس از انقلاب اسلامی ؛ و در فاز دوم و نهایی اجرای طرح توسعه و احداث صحن های جدید ، محل " باغ رضوان " سابق ، تبدیل به صحن با شکوه و زیبایی شد با همان نام و نشان و هویّت خود که  " رضوان "  بود  ؛  و البته چون در هیئت و قالب " صحن "  شکل گرفته ،  " صحن رضوان " نامیده می شود  .

اواخر دهه هفتاد ؛ و همزمان با احداث صحن های جدید حرم رضوی ، مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری که پیگیر مسائل مربوط به مرقد مرحوم پدر بزرگوارشان بودند ، در جلسه و دیداری که با مرحوم آیة الله واعظ طبسی ، تولیت فقید آستانقدس  ( و ضمنا از شاگردان مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری )  داشتند ، مرحوم آیة الله طبسی ، اطمینان داده بودند که از مرقد مرحوم آیة الله فقیه سبزواری ، با شکوه و تجلیل ؛ و در فضایی سبز و زیبا ، حفاظت خواهد شد و همان شد که وعده داده بودند .

این نکته هم قابل توجه است که در هنگامه تخریب و بازسازی و توسعه محدوده اوائل خیابان طبرسی ، بقعه و قبر مفسّر کبیر ، صاحب کتاب ارزشمند تفسیر " مجمع البیان " ، مرحوم شیخ طبرسی که در ضلع جنوب شرقی باغ رضوان سابق ؛ و ابتدای خیابان طبرسی در ساختار قدیمش واقع شده بود ؛ و مانع احداث اجتناب ناپذیر زیر گذر طبرسی بود ، با حفاری اطراف و زیر قبر و تزریق بتون ، از محل اولیه خود ،  با جرثقیل ، به سمت نزدیکی های مرقد مرحوم آیة الله فقیه سبزواری ، منتقل و مستقر کردند تا این نقطه از حرم شریف و بیوتات رضوی نیز ، مجتمعی از مزارات یک مفسر عالیقدر ، یک فقیه بزرگوار و یک فیلسوف نامدار باشد . گرچه هریک از اینان ، در شاخه های دیگر علوم اسلامی نیز ، سرآمد بودند .

حجة الاسلام رئیسی ، تولیت محترم آستانقدس رضوی نیز پس از انتصاب به مقام تولیت ؛ و در اوائل رسیدگی به امور ، دستور دادند سنگ مرقد شریف مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، با شیشه پوشیده شود .

الطاف خدا و توجهات حضرت رضا علیه السلام

همان گونه که مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، به دلیل خدمات بزرگ و بسیارشان به آستانقدس رضوی ، حوزه علمیه خراسان ، شهر مشهد و نقاط دیگر ؛ و نیز ، به پاس خدمات صادقانه ؛ و کمک های معنوی و مادی بسیار که به طلاب و فضلاء ، مردم مشهد و زائران رضوی در طول چهل سال ارائه کردند ، در معرض الطاف و توفیقات الهی ؛ و بهره مند از عنایات و توجهات حضرت ثامن الحجج علیه آلاف التحیة والثناء در زمان حیات بودند ، پس از وفات هم ، استمرار الطاف خداوندی و محبت و مهر رضوی ، به جاودانگی نام و نشانشان انجامید که إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ ( یوسف ، آیه 90 ) و یا در آیتی دیگر که فرمود :  إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا ( کهف ، آیه 30 ) 

تا این تاریخ ، پنجاه و دوسال از رحلت این مرجع تقلید بزرگوار و خدمت مدار گذشته ؛ و از چند سال پس از وفاتشان ؛ و پیش از انقلاب اسلامی ، اطراف حرم رضوی و باغ رضوان ، دستخوش تغیّر احوال و تغییر ساختار گسترده  و اجتناب ناپذیر در جهت ایجاد رفاه برای زائران و مجاوران شده ،  اما در طول این همه سال و آن همه دگرگونی ها ، مزارو مرقدش ، تغییر نکرد و پیوسته ، برپا و استوار ، زیارتگاه شاگردان و مریدانش بوده است .

قطعا با ضمیر روشنی که داشته ؛ و با بهره گیری از قدرت روح پاک و بلندش ، آینده پس از گذشتن از دنیا را می دیده که محل دفنش را خود تعیین و آماده می کند همان گونه که عارف و زاهد بزرگوار مرحوم آیة الله شیخ حسنعلی نخودکی نیز ، با اتکاء به صفای باطنش و دیدن دگرگونی های آینده ی پس از وفاتش ، چگونگی قبرش را خود در زمان حیات تعیین کرد .

باورم این است که مزار و مرقد عارف و فقیه و ادیب اریب ، مرحوم آیة الله فقیه سبزواری ، همیشه در ساختار و وضعیتی مطلوب ؛  و موقعیتی مناسب و زیبا قرار داشته ؛ و همانگونه بوده و هست که خود خواسته ، و بی شک این امر ، از کرامات آن مرد الهی و بزرگ است . اما اگر بود  و متن سنگ مزارش را می دید ، به این دلیل که عاشق بی قرار گسترش معارف قرانی ، عاشق توسعه مکارم اخلاق در جامعه ، عاشق توسعه و تثبیت فقه آل محمد (ص) ، شیفته فقر زدایی از توده های مستمند و بی نوا ؛ و خاصه ، شیفته خدمت به طلاب و فضلا  ؛ و عاشق گره گشایی از امور گره خورده  اقشار مختلف مردم ، چه دوست و چه دشمن بود ،  شاید حکّ این بیت از حافظ عزیز را بر سنگ مزارش توصیه می کرد  :

هرگز نميرد آن که دلش زنده شد به عشق
ثبت است بر جريده عالم دوام ما

 

نکته ای عارفانه

برداشت و نظر پدر بزرگوارم مرحوم آیة الله حاج سید محمد صادق فقیه سبزواری از تغییرات و تحولاتی که در محدوده باغ رضوان صورت گرفت این بود که همه این اتفاقات و تطورات ، بهانه بود و لطف الهی که مرقد مرحوم پدر ارجمندشان در موقعیتی مناسب تر نسبت به زمانی که در باغ رضوان بود ،  قرار گیرد .

مشاهیر و بزرگان مدفون در باغ رضوان مشهد

در باغ رضوان ، علما ، مشاهیر و بزرگانی متعلق به مشهد و نقاط دیگر کشور و حتی خارج از کشور به خاک سپرده شده اند که اجرای طرح توسعه اطراف حرم مطهر رضوی ، نام و سنگ نشان آن هارا ناپدید و ناپیدا کرده است . به عنوان حفاظت از تاریخ باغ رضوان ، خصوصا تاریخ حیات و فعالیت آن از سال 1330 تا زمان تخریب در سال 1354 شمسی که دفن مشاهیر و بزرگانی در این بخش از متعلقات حرم رضوی صورت گرفته ؛ و به منظور پاسداری از مقام علمی ،  معنوی و خدمات آن نامداران بی نشان در خاک ، پژوهشی انجام دادم که پس از تکمیل ، در قالب کتابی با عنوان " مشاهیر و بزرگان مدفون در باغ رضوان " ، چاپ و منتشر خواهد شد .

 

سید محمد فقیه سبزواری

21 بهمن ماه 1397

 

 

موقعیت باغ رضوان در بیوتات رضوی

 

موقعیت باغ رضوان در بیوتات رضوی

 

پیشینه تاریخی و جغرافیایی محل شهادت و دفن حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام و سوابق باغ رضوان

 

پیشینه تاریخی و جغرافیایی محل شهادت و دفن

حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام  و  سوابق باغ رضوان

 

نوشته استاد عزیز الله عطاردی

 

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

 

1

 

حميد بن قحطبه طائي از کارگذاران بني‏عباس بود، پدرش قحطبة بن شبيب از دعاة بني‏عباس در خراسان به شمار مي‏رفت و بسيار فعال بود، حميد مدت‏ها در طوس حاکم بود و در باغي که به نام او مشهور شده سکونت داشت، اين باغ در بيرون دهکده‏ي سناباد در حومه قصبه نوقان بود و قنات سناباد هم آن را مشروب مي‏کرده است.

 اين باغ اگر چه به نام حميد بن قحطبه مشهور شده ولي متعلق به شخص او نبوده است اين باغ و ساختمان آن يک ارک حکومتي و به دولت تعلق داشته است فرمانداران و حاکمان طوس در آن جا منزل مي‏کرده‏اند و چون آخرين فردي که در اين جا مقيم بوده و در آن جا حکومت مي‏کرده حميد بن قحطبه بوده از اين جهت باغ و قصر به او نسبت داده شده است.

باغ حميد بن قحطبه در حدود يک ميل در يک ميل بوده است و وسعت باغ در آن زمان از فلکه امروز حضرت رضا عليه‏السلام هم بزرگتر بوده، باغي بسيار مجلل و باشکوه که مي‏توانست از خلفاء بني‏عباس پذيرائي کند و وسائل عيش و نوش آنها و کارگذاران عياش آنان را فراهم نمايد از قرائن معلوم مي‏گردد که اين باغ يک قنات اختصاصي هم داشته است.

در وسط اين باغ يک ساختمان بسيار بزرگ بوده که اطاق هاي زيادي با سالن‏هاي مخصوص داشته که در آن جا اجتماعات خصوصي و عمومي تشکيل مي‏شده است، حاکم طوس با عده وعده‏اش در آن جا زندگي مي‏کرده و چون طوس بر سر راه خوارزم و ماوراءالنهر و ترکستان بود اين منطقه از اهميت ويژه‏اي برخوردار بوده و خلفاء همواره يکي از افراد نخبه را در آن جا حاکم مي‏کردند.

از وضع آن ساختمان و چگونگي آن در مصادر، چيزي نيامده و از اخبار و روايات اين چنين پيدا است که ساختمان باغ فرمانداري طوس قديمي بوده و به قبل از اسلام ارتباط داشته است.

در کتب جغرافيائي قديم از ساختمان‏ها و بناهاي عظيمي در [ صفحه 61] طوس ياد شده است که آن‏ها را مربوط به سلسله‏هاي قبل از اسلام دانسته‏اند.

در حديث معروف لوح که در اصول کافي و عيون الاخبار صدوق روايت شده از شهري باستاني در ناحيه طوس خبر مي‏دهد که آن شهر را بنده‏اي صالح ساخته و امام علي بن موسي الرضا عليه‏السلام در آن جا به دست عفريتي به شهادت خواهد رسيد، و اين حديث در ميان محدثان بسيار معروف است و در کتب معتبر نقل شده است.

 اين ساختمان بزرگ زيرزميني و سرداب هائي هم داشته است که در تابستانها از آنها استفاده مي‏شده، و ظاهرا حوضخانه‏اي بزرگ هم در زير ساختمان بوده و قناتي هم در آن جريان داشته است.

 آقاي مهندس ديشيدي از مهندسان عالي مقام آستان قدس رضوي به نگارنده اظهار داشتند:

ما مسير اين قنات را در پشت محراب مسجد گوهرشاد مشاهده کرديم. ايشان اظهار مي‏داشتند هنگامي که پايه‏هاي صحن مبارکه قدس را بر مي‏داشتيم در پشت محراب ايوان مقصوره مسجد گوهرشاد مسير اين قنات را پيدا کرديم و همچنين وقتي که مي‏خواستيم رواق دارالذکر را که در مجاور حرم مطهر است و سابقا به مدرسه علي نقي ميرزا معروف بود بسازيم در هنگام پي کني راه قنات را مشاهده نموديم.

در حديث ابوصلت هروي که شيخ صدوق آن را در عيون الاخبار نقل مي‏کند آمده که امام رضا عليه‏السلام به ابوصلت فرمودند:

 هنگام حفر قبر براي من آبي از مين خواهد جوشيد و ماهي در آن پيدا خواهد شد از اين حديث هم به خوبي معلوم مي‏شود، که در آنجا قناتي و آبي بوده است. ما انشاء الله در تاريخ و جغرافياي مشهد مقدس در اين موضوع باز هم صحبت خواهيم کرد.

 

کتاب تاریخ آستانقدس ، جلد اول ، عزیزالله عطاردی  ، صفحه  61

http://www.boniadhad.ir/lib/3/10/1/3/content-40.html

 

2

 

گورستان غسلگاه ، قتلگاه

و اقدامات مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

برای ساماندهی و تبدیل آن به صحنی بزرگ

اين قبرستان امروز وجود ندارد، ولي در سابق يکي از مقابر معروف در جوار آستانه مقدسه بوده است، تمحل آن در قسمت شمالي بقاع متبرکه که اکنون در مجموعه‏ي فلکه بزرگ قرار دارد و دور آن را نرده‏ي آهني کشيده‏اند، مقبره‏ي مرحوم امين الاسلام فضل بن حسن طبرسي که اکنون در کنار خيابان نوقان قرار دارد و در اين قبرستان بوده است و تنها يادگاري از قبرستان مزبور مي‏باشد.

 در قديم اين قبرستان را غسلگاه مي‏ناميده‏اند و معتقد بوده‏اند امام رضا عليه‏السلام را در اين مکان غسل داده‏اند، و بعد از اين در محاورات به قتلگاه تبديل شده است .

 مؤلف منتخب التواريخ مي‏نويسد:

 از هنگامي که ازبکها در اين محل گروهي را به قتل رسانيده‏اند به اين نام مشهور گرديده است، و از آن زمان به خاطر کشتار مردم مشهد به قتلگاه مشهور شده.

 اما آن که در قديم آن جا را غسلگاه مي‏دانسته‏اند و به اين نام مشهور بوده شايد دور از حقيقت نباشد، زيرا وسعت باغ حميد بن قحطبه که امام را در آن جا به شهادت [ صفحه 361] رسانيده‏اند در حدود يک ميل در يک ميل نوشته‏اند و احتمال مي‏رود که امام را در گوشه‏اي از آن باغ غسل داده باشند و بعد مردم آن جا را به همين نام از يکديگر نقل کرده‏اند.

 قاضي احمد قمي در گلستان هنر گويد:

حضرت امام هشتم و قبله‏ي هفتم مفترض الطاعه واجب العصمه. شهيد خاک خراسان امام طيب و طاهر علي موسي جعفر محمد باقر در سناباد طوس که الحال مشهد مقدس معلي مزکي است در موضعي که اکنون به مدرسه‏ي قدمگاه اشتهار دارد کتابت مصحف نموده‏اند و از وجه هديه‏ي آن اراضي مشهور به غسلگاه که در حوالي روضه‏ي مقدسه‏ي منوره واقع است خريداري کرده وقف فرموده‏اند که مسلمانان را در آن دفن نمايند و آن اراضي در جنب موضع مبارکي است که آن حضرت را در آن جا غسل فرمودند.

 اکنون مسجدي است که مردم در آن جا زيارت و عبادت مي‏کنند، در شهور سنه‏ي ست و ستين و تسع ماة شاه جنت مکان عليين آشيان ابوالبقاء شاه طهماسب حسيني انار الله برهانه و روح روحه مبلغ يک صد تومان تبريزي به مشهد مقدس معلي نزد والد راقم ميرمنشي که در آن اوان وزير شاه‏زاده فردوس آشيان ابوالفتح ابراهيم ميرزا روح الله روحه العزيز بود فرستادند. آن اراضي را ديوار کشيده درگاه و دري بسازند که مردم از آن جا عبور ننمايند و الاغان به درون آن قبرستان نبرند، بسياري از درويشان و علماء و فضلاء در آن مقبره مدفونند و شيخ طبرسي عليه الرحمه و الرضوان از آن جمله است.

مؤلف گويد:

مقصود ابوعلي فضل بن حسن طبرسي معروف به امين الاسلام است که از بزرگان علماء و مفسران شيعه بودند و کتاب معروف مجمع البيان در تفسير قرآن و اعلام الوري از آثار او مي‏باشند و قبر مبارکش اکنون در حاشيه‏ي خياباني که به نام او مشهور شده قرار دارد و يادگاري از اين قبرستان تاريخي و معروف مي‏باشد.

قبرستان قتلگاه به علت مجاور بودن با اماکن متبرکه اهميت داشته است، [ صفحه 362] به طوري که شخصيتهاي بزرگ و مشهور همانند طبرسي را در آن جا به خاک سپرده‏اند، در کتب رجال و تواريخ مربوط به مشهد مقدس و ناحيه طوس از افراد زيادي نام برده شده است که در اين مقبره دفن شده‏اند، و ما انشاء الله در تاريخ مشهد به آن اشاره خواهيم کرد.

در تحولاتي که زمان رضاشاه در مشهد مقدس انجام گرفت و فلکه‏ي سابق طرح‏ريزي شد قبرستان قتلگاه هم تعطيل گرديد و از دفن اموات در آن جلوگيري شد، به طوري که مطلعين اظهار مي‏دارند مقداري از قبرستان داخل فلکه‏ي سابق گرديد و قسمت باقي مانده‏ي آن محصور و ديواري بلند پيرامون آن کشيده شد و به صورت باغي درآمد.

در سالهاي 1308 تا 1312 زمان توليت محمد ولي‏خان اسدي به باغ رضوان معروف گرديد و اين نام را متصديان آن روز آستانه بر اين مکان نهادند و هيچ گونه سابقه‏ي تاريخي ندارد و نگارنده در اطراف اماکن متبرکه به اين نام برخورد نکرده است، محيط قبرستان از طرف مأموران مسطح گرديد و درختاني در آن جا غرس شد و به صورت يک باغ بزرگ درآمد. بعد از آن باغ را در اختيار وزارت فرهنگ آن زمان قرار دادند و فرهنگ خراسان در آن مکان دبستاني به نام دبستان غزالي بنياد نهاد و کودکان در آن جا درس مي‏خواندند، و نگارنده خود مکرر به آن جا رفته بودم و از نزديک آن باغ و دبستان را مشاهده نمودم مخصوصا روزهاي تعطيل که براي گردش به آن جا مي‏رفتم.

در حدود سالهاي 1340 مرحوم حاج ميرزا حسين فقيه سبزواري رحمة الله عليه که از علماي بزرگ و محترم مشهد مقدس بودند تصميم گرفتند اين قبرستان را بار ديگر احيا کنند و براي دفن اموات اختصاص دهند، لذا در اين مورد با مقامات آستان قدس مذاکره کردند و رضايت اولياء آستانه‏ي مقدسه را جلب نمودند و با قرار دادي که با آستان قدس بستند کار را شروع کردند.

طرحي بزرگ به صورت يک صحن تهيه شد و به نام صحن رضوان پايه‏ريزي گرديد نقشه‏ي آن مانند صحن نو و صحن کهنه ترسيم گرديد، در طبقه‏ي اول حجرات متعددي براي [ صفحه 363] دفن اموات در نظر گرفته شد و طبقه‏ي دوم نيز براي طلاب علوم دينيه اختصاص يافت، و در چهار طرف يک ايوان بلند در وسط مانند ايوان‏هاي صحن کهنه ساخته شد و بناي اصلي آن پايان يافت.

حجره‏هاي طبقه‏ي زير را به ثروتمندان و متمکنين واگذار کردند، آن‏ها با خرج خود حجره‏ها را ساختند، در وسط صحن هم قبرهاي چند طبقه ساختند و اموات را در آن جا دفن مي‏کردند، مقبره‏ي باغ رضوان در همه جا مشهور شد و توانگران يکي پس از ديگري آمدند و تمام حجره‏ها را گرفتند و براي خود و خانواده‏هايشان مقبره‏ي اختصاصي تهيه نمودند و نام خود را هم بالاي حجره‏ها نوشتند.

يکي از توانگران مقيم مشهد را مي‏شناختم که براي خود در باغ رضوان حجره‏اي گرفته بود و آن را با آئينه‏هاي رنگارنگ تزئين کرده و با نقش و نگار آراسته بود، فرشهاي زيبا در آن پهن نموده و چراغهاي مخصوصي نصب کرده بود، يک شخصي را هم معين کرده بود که در آن جا صبح و عصر قرآن تلاوت کند، و خودش هم گاهي مي‏رفت و در کنار قبر آينده‏اش مي‏نشست.

بعد از چندي درگذشت و او را در همين حجره دفن کردند، اين مرد با مکنت و قدرتي که داشت هيچ کار خيري در زندگي خود انجام نداد و اکنون يک اثر نيک از وي نيست، او مبالغي صرف ساختن مقبره‏ي خود کرد و آن را با نقش و نگار بياراست ولي در سال 1354 عبدالعظيم وليان نيابت توليت وقت در هنگام احداث فلکه‏ي بزرگ باغ رضوان را هم خراب کرد و مقبره‏ي مجلل او هم تخريب شد.

 

کتاب تاریخ آستانقدس رضوی / ج  1  / صفحه  361

عزیز الله عطاردی

 

http://www.boniadhad.ir/lib/3/10/1/3/content-187.html#

 

 

لینک مقاله های مرتبط با باغ رضوان

 

موقعیت باغ رضوان در مجموعه بیوتات رضوی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7519

 

باغ رضوان ، آخرین تکیه گاه بکتاشیان ، در گفتگو با استاد غلامرضا جلالی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7493

 

مزار شیخ طبرسی ، در جوار باغ رضوان

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7491

 

باغ رضوان ، 2  مدرسه بود که مرحوم آیة الله فقیه سبزواری ساخته بود

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7489

 

باغ رضوان ، قرارگاه مؤسّس مکتب عرفانی مشهد

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7487

 

مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری

مدیر و مدرّس مدرسه علمیّه باغ رضوان

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7485

 

برخی از چهره های نامدار مدرسه علمیّه باغ رضوان مشهد

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7477

 

پشت ضلع شمالی باغ رضوان

چهارشنبه بازاری با سابقه تاریخی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7474

 

پیشینه باغ رضوان ، نقد یک عکس قدیمی از

 گورستان قتلگاه مشهد (صحن رضوان کنونی)

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7472

 

باز سازی قبر سبز در باغ رضوان ،

به دستور مرحوم آیة الله فقیه سبزواری

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7466

 

مغتسل الرضا ، قتلگاه و مقبره شیخ طبرسی ،

 در پیشینه باغ رضوان . نوشته استاد شانه چی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7463

 

باغ رضوان مشهد ، ادوار مختلف و سابقه و تاریخ تحولات

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7461

 

تکیه و درویشان بکتاشی ، در پیشینه باغ رضوان

نوشته استاد رضا نقدی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7459

 

باغ رضوان ، یادگار قتلگاه ، غسلگاه ،

قدمگاه و سجده گاه امام رضا علیه السلام

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7457

 

باغ رضوان ، در جغرافیای محله های مشهد ، نوشته استاد تقی بینش

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7455

 

احداث مدرسه علمیّه  " سبزواریّه " ، در جوار باغ رضوان ،

 از خدمات مرحوم آیة الله فقیه سبزواری به حوزه علمیه مشهد

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7453

 

یادی از " باغ رضوان " ،  در مقاله ای توصیفی از

استاد دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی ،

ازشاگردان مرحوم آیة الله فقیه سبزواری

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7449

 

باغ رضوان ، محل اقامه جماعت ، تدریس

 و سخنرانی آیة الله حجت هاشمی خراسانی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7444

 

احداث باغ ( صحن ) رضوان ،

خدمتی بزرگ از مرحوم آیة الله فقیه سبزواری

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7439

 

پیشینه تاریخی و جغرافیایی منطقه شهادت و دفن

حضرت علیّ بن موسی الرّضا علیه السلام و سوابق باغ رضوان

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7522

 

برخی از چهره های نامدار مدرسه علمیّه باغ رضوان مشهد

 

مرحوم شیخ جعفر مجتهدی

 

برخی از چهره های نامدار مدرسه علمیّه باغ رضوان مشهد

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

دانلود با فرمت word

دانلود با فرمت pdf

 

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7477

 

پشت ضلع شمالی باغ رضوان چهارشنبه بازاری با سابقه تاریخی

 

پشت ضلع شمالی باغ رضوان
چهارشنبه بازاری با سابقه تاریخی

باغ رضوان در گذر تاریخ

باغ رضوان؛ جایگاه عالمان دین

شهر مشهد به سبب موقعیت جغرافیایی و برخورداری از منابع زیرزمینی فراوان چون قنات های رکن آباد، الندشت، سناباد و... در روزگار قدیم باغ های فراوانی داشته است.

از همین جهت، حتی هسته اولیه شهر مشهد نیز بر گرد باغی به نام باغ حمید بن قحطبه، محل دفن حضرت رضا(ع) شکل گرفت. باغات شهر مشهد در قرن های متمادی پابرجا و آباد بودند، تا اینکه در قرن حاضر با تغییر کاربری یکی پس از دیگری از قاب تصویر شهر مشهد و به تبع آن از یادها رفتند.

یکی از باغ ها قدیمی و بنام شهر مشهد، باغ رضوان نام داشت که در نزدیکی حرم رضوی شکل گرفته بود. پیش از گسترش این باغ، قبرستان بزرگی در این منطقه وجود داشت که در گذر زمان تبدیل به همین باغ شده است.

در ابتدا باغ رضوان با همت مرحوم آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری، از علمای برجسته شیعه در سال 1330 خورشیدی رونق گرفت. با آغاز این حرکت اراضی متروک اطراف با کاشت درخت و گلکاری جای خود را به مناظر سبز و زیبا داد. باغ رضوان با مساحت 16 هزار متر مربع شکل گرفت.

آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری مدرسه ای با 150 اتاق برای تحصیل علوم اسلامی ساخت و در اختیار طلاب قرار داد. و همین مسئله باعث شد که این باغ به نقطه تلاقی زیبایی طبیعی و معرفت دینی تبدیل شود. به نوعی وجه تسمیه نام این باغ هم با همین مسئله در پیوند است؛ از آنجایی که در این باغ بزرگان دین و ادب دفن می شدند، این باغ به نام "باغ رضوان" که اشاره به معنای بهشت تلمیحی بعد از مرگ مومنان داشت، معروف گردید.

گفتنی ست؛ در ضلع شمالی یا پشت باغ، محلی با سابقه تاریخی به نام «چهارشنبه بازار» وجود داشته که مردم و به ویژه بازاریان برای خرید و فروش اجناس گوناگون در آنجا حضور می یافتند.

باغ رضوان در سال 1354 در نتیجه اجرای طرح عظیم فلکه حضرت تخریب شد.

 

از مجموعه دانشنامه جامع مشهد

آستان نیوز ، پایگاه اطلاع رسانی آستانقدس رضوی

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7474

 

پیشینه باغ رضوان مشهد . نقد گورستان قتلگاه

 

پیشینه باغ رضوان مشهد

نقد گورستان قتلگاه

متن : محمد محمد زاده تیتکانلو

 

 

نقد: گورستان قتلگاه

عکس «گورستان قتلگاه» در سال 1909 میلادی توسط «الا‌سایکس» خواهر «پرسی سایکس» سرکنسول انگلیس در مشهد، عکس‌برداری شده است. این قبرستان کهن، موضوع اصلی چند عکاس مشهور نیز بوده است؛ عکاسانی مانند «جیانوزی» ایتالیایی و «عبداله قاجار» عکاس‌باشی سلطنتی. «فرخ سیستانی» از این نوع هم‌دلی نامأنوس، در نه‌صد سال قبل در «غزنه» گفته است:

"دل‌فروشان خراسان را بازار کجاست

 تا دلی یابم از ایشان چو دل خویش مگر"

گورستان قتلگاه بنا به روایاتی از زمان حضرت رضا(ع) تا اوایل دوران پهلوی قدمت داشته است تا این‌که در 1308 – 1309ش به هنگام احداث نخستین فلکه حضرت یعنی خیابان‌کشی دور حرم و طبرسی در دوران نیابت و تولیت «محمد ولی‌خان اسدی» تخریب گشت.

به این ترتیب قسمت اعظمی از این گورستان از بین رفت و قسمت دیگری از آن که وسعت کمی هم نداشت، محصور گشته و در سال 1330شمسی، حجراتی برای طلاب در اطرافش ساختند و صحن آن نیز برای دفن اموات آماده شد که آن را "باغ رضوان" نامیدند.

در عکس‌های دیگر عکاسان که نام‌شان برده شد، گورستان خالی از مردم است اما در این تصویر سرزنده، مردم در دوگروه به صورت پیش و پس وجود دارند که صمیمانه به دوربین چشم دوخته‌اند. شاید دیدن یک بانوی فرنگی در هیبت یک عکاس اعجاب‌برانگیز و جالب بوده است.

زمان عکس‌برداری در فصلی گرم اتفاق افتاده است و چادرهایی بر سر مزارها به چشم می‌خورد که برای استراحت و یا مراسم برپا شده‌اند. در پیش‌زمینه، یک فروشندۀ مواد غذایی نیز بین مردم به چشم می‌خورد. حضور دسته آدم‌ها در پایین تصویر، با مجموعه حرم که در بالا قرار گرفته، توازنی عمودی، غیرمعمول و فوق‌العاده پیچیده از نظر علم "زبان تصویر" تشکیل داده است که می‌تواند بحثی در تقارن‌های نامعمول باشد.

عکس از وضوح و عمق خوبی برخوردار است که پهنای نگاتیو شیشه و حساسیت بالا باعث آن بوده است. عکاس، سه پایه دوربین خود را بر پشت بام یکی از خانه‌های حاشیه قبرستان گذاشته است و با دقتی بی‌مانند، منظره جادویی مقابل را ثبت کرده است و ما امروز، از زاویه‌ای که به‌واسطه این عکس به ما تفویض می‌شود، از درون مردمک رنگین چشم عکاس، از روی شیشه مات دوربین تاشو قطع بزرگ، از روی آن پشت بام و در پس‌زمینه آرا‌مستان ساده و سنگی، در خط افق، آرامگاه و بارگاه عظیم و بی‌نظیری که هم‌چون زیباترین بنای جهان رخ نموده است را به تماشا می‌ایستیم.

بارگاه ملکوتی امام رضا(ع) در دل عکس چون آرزویی دست‌نیافتنی می‌نماید که در واقع اشاره‌ای به ذهنیت عکاس دارد؛ زیرا که در آن زمان نمی‌توانسته است به دلیل "ترسا" و اناث‌بودن به حرم نزدیک گردد. عکسی که جیانوزی حدود پنجاه سال قبل از همین آرامگاه برداشته است، پارادوکسی می‌باشد برای این عکس. زیرا وی برعکس الاسایکس، دوربینش را بر بام حرم گذاشته و گورستان را با ساختمان‌های شهر که در افق دیده می‌شوند، ثبت کرده است و به دلیل استفاده از نگاتیو کاغذی، کیفیت غیرشفافی دارد.

در آن تصویر هیچ آرزویی وجود ندارد؛ گورستانی مخوف در زمستانی سرد، با شهری کم‌رونق که از دور دیده می‌شود و تنها از مرگ سخن می‌گوید. سرزندگی و نگاه زنانه الاسایکس در دیگر عکس‌هایش از مشهد نیز دیده می‌شود؛ عکس‌هایی مانند: «دکان کوزه‌فروش» و «منظره رودخانه جاغرق» که حسی سرزنده، رویایی و جاودانه به بیننده القاء می‌کند.

متن : محمد محمدزاده تیتکانلو

عکس : الا‌سایکس

 

منبع :

عکس رضوی

https://photo.aqr.ir/Portal/home/?Image/45371/38424/175586/photo.aqr.ir_gorestane_ghatlegah.jpg

قتلگاه ، مغتسل الرضا و مقبره شیخ طبرسی ، در پیشینه باغ رضوان . نوشته استاد شانه چی

 

 قتلگاه  ، مغتسل الرضا و مقبره شیخ طبرسی ،

در پیشینه باغ رضوان .

 

 

نوشته استاد کاظم شانه چی

 

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

فرمت : pdf

منبع : نامه آستانقدس ، آذر 1340 ، شماره 9

 

دانلود فایل

نمایی از مقبره سابق شیخ طبرسی ، ابتدای خیابان طبرسی مشهد ، در جوار باغ رضوان ، سال 1340 شمسی

باغ رضوان مشهد ، ادوار مختلف و سابقه و تاریخ تحولات

 

باغ رضوان مشهد ، ادوار مختلف و سابقه و تاریخ تحولات

مقاله ای از استاد رضا نقدی

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

 

دانلود با فرمت : word

دانلود با فرمت pdf

تلگرام

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7460

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7461

 

باغ رضوان در جغرافیای محله های مشهد

 

( " باغ رضوان "  ؛  و " مدرسه علمیه باغ رضوان "  ؛ یا " مدرسه علمیه سبزواریّه "

  که هم اینک ، در شمال بیوتات رضوی واقع شده  -  و با همان نام

و یا به نام  " صحن رضوان "  خوانده می شود  -  ، صحن بزرگی

 با کاربردهای مختلف بود که به وسیله

 مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، احداث شده بود )

سید محمد فقیه سبزواری

 

 

 

باغ رضوان در جغرافیای محله های مشهد

نوشته :

استاد تقی بینش

دانلود با فرمت : word

دانلود با فرمت pdf

تلگرام

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7454

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7455

 

پیشینه باغ رضوان ، قبرستان قتلگاه ، تکیه و دراویش بکتاشیه

 

از سلسله پژوهش های مرتبط با زندگی ، شخصیت ، آثار و خدمات

مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

پیشینه باغ رضوان

قبرستان قتلگاه ، تکیه و دراویش بکتاشیه 

نوشته :

رضا نقدی

پژوهشگر بنیاد پژوهش های اسلامی آستان‌ قـدس‌ رضـوی‌

دانلود با فرمت : word

دانلود با فرمت pdf

تلگرام

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7458

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7459

 

( باغ رضوان مشهد ، یادگار )‌ ‌‌‌قـتلگاه‌، غسلگاه، قدمگاه و سجده ‏گاه امام رضا علیه السلام

 

(  باغ رضوان مشهد ، یادگار  )

‌ ‌‌‌قـتلگاه‌، غسلگاه، قدمگاه و سجده ‏گاه امام رضا علیه السلام

 

از سلسله پژوهش های مرتبط با زندگی ، شخصیت ، آثار و خدمات

مرحوم آیة الله العظمی

حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

 

دانلود با فرمت : word

دانلود با فرمت pdf

تلگرام

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7456

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7457

 

یادی از باغ رضوان در مقاله ای توصیفی از : استاد دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی

 

یادی از باغ رضوان

در مقاله ای توصیفی از :

استاد دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی

از شاگردان :

مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

 

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

 

دانلود با فرمت word

دانلود با فرمت pdf

کتاب بزرگان و مشاهیر مدفون در باغ رضوان مشهد

 

کتاب بزرگان و مشاهیر مدفون در باغ رضوان مشهد ( صحن رضوان کنونی )

 

( باغ رضوان ، از آثار مرحوم آیة الله العظمی

حاج میرزا حسین فقیه سبزواری )

کسب اطلاعات تکمیلی :

09363727396

باغ رضوان ، محل تدریس ، اقامه جماعت و سخنرانی آیة الله حجت هاشمی خراسانی

 

باغ رضوان ،

محل تدریس ، اقامه جماعت و سخنرانی

آیة الله حجت هاشمی خراسانی

  

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

 

دانلود با فرمت word

دانلود با فرمت pdf

 

تلگرام

 

فرمت pdf

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7444

 

فرمت word

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7442

 

احداث باغ رضوان توسط مرحوم آیة الله فقیه سبزواری ، خدمتی بزرگ به مشهد و حوزه علمیه

 

احداث باغ ( صحن ) رضوان ، خدمتی بزرگ به مردم مشهد ،

زائران و طلاب

و

نشانه ای از همت بلند

مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

دانلود با فرمت word

دانلود با فرمت pdf

تلگرام

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7438

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7439

 

برخی از خدمات مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری به آستانقدس رضوی

 

 

 

 

برخی از خدمات مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

به آستانقدس رضوی ، زائران و ساکنان مشهد

به روایت :

استاد حسین عماد زاده اصفهانی

در کتاب :

زندگانی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام

 

پژوهش و تدوین :

سید محمد فقیه سبزواری

دانلود با فرمت word

دانلود با فرمت pdf

 

تلگرام :

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7292

https://t.me/faghih_e_sabzevari/7293

 

باغ رضوان در مسیر عبور زمان

 

باغ رضوان در مسیر عبور زمان

 

شمالی ترین بخش از بیوتات رضوی ، " صحن رضوان " نام دارد که آرامگاه مفسر کبیرقران کریم مرحوم شیخ طبرسی و آرامگاه مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری و آرامگاه آیة الله شیخ محمد تقی آملی ، در همین صحن قرار دارد .
صحن رضوان ، محل سابق باغ رضوان است و باغ رضوان ، قبلا " غسلگاه " و " قتلگاه " نامیده می شده و سابقه ای هزار و دویست ساله دارد .

باغ رضوان را مرحوم آیة الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ، به منظور محلی برای استراحت موقت زائران حضرت رضا علیه السلام و دفن اموات ؛ و بخشی از آن را به عنوان مدرسه علمیه ، برای تحصیل و سکونت طلاب ، با همت عالی خود و با تلاشی بی نظیر ؛ و نظارت مستمرّ ، احداث کرد اما همراه با اجرای طرح تسطیح و گسترش فضای آزاد پیرامون حرم مطهر ، در سال 1354 تخریب ؛ و در سال 1370 ، ضمیمه بیوتات رضوی شد و به شکل کنونی درآمد .

این محدوده ، در طول چند قرن ، همواره در معرض تغییرات وسیعی بوده و مؤمنین و مؤمنات مجاور و زائر بی شمار ؛ و نامداران و بزرگان و علمای بسیار ، در این قطعه زمین دفن شده اند که فقط ، قبر سید فخرالدین ( قبرسبز) ، شیخ طبرسی ، آیة الله فقیه سبزواری و آیة الله محمدتقی آملی ، بدون ورود هرگونه آسیبی ، باقی مانده است .

مرحوم آیة الله حاج سید محمد صادق فقیه سبزواری می فرمود : تمام طرح های تبدیل غسلگاه و قتلگاه به باغ رضوان ؛ و تبدیل باغ رضوان به صحن رضوان ، بهانه و کرامت الهی بوده است که به پاس خدمات بسیار مرحوم فقیه سبزواری به آستانقدس و حوزه علمیه خراسان و شهر مشهد و طلاب و مردم ، مزار مرحوم فقیه سبزواری ، پس از آن همه تغییر و تحوّل ، اینک در بهترین و زیباترین موقعیت ، در جوار ؛ و در مسیر مضجع شریف حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا علیه السلام قرار گیرد و زیارتگاه شاگردان و مریدان و زائران شود .

سید محمد فقیه سبزواری

https://t.me/faghihsabzevari

مشهد در گذر تاریخ؛ باغ رضوان؛ جایگاه عالمان دین

 

مشهد در گذر تاریخ؛

باغ رضوان؛ جایگاه عالمان دین

 

شهر مشهد به سبب موقعیت جغرافیایی و برخورداری از منابع زیرزمینی فراوان چون قنات های رکن آباد، الندشت، سناباد و... در روزگار قدیم باغ های فراوانی داشته است.

1393/10/9 سه‌شنبه

از همین جهت، حتی هسته اولیه شهر مشهد نیز بر گرد باغی به نام باغ حمید بن قحطبه، محل دفن حضرت رضا(ع) شکل گرفت. باغات شهر مشهد در قرن های متمادی پابرجا و آباد بودند، تا اینکه در قرن حاضر با تغییر کاربری یکی پس از دیگری از قاب تصویر شهر مشهد و به طبع آن از یادها رفتند.
یکی از باغ ها قدیمی و بنام شهر مشهد، باغ رضوان نام داشت که در نزدیکی حرم رضوی شکل گرفته بود. پیش از گسترش این باغ، قبرستان بزرگی در این منطقه وجود داشت که در گذر زمان تبدیل به همین باغ شده است. 
در ابتدا باغ رضوان با همت مرحوم آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری، از علمای برجسته شیعه در سال 1330 خورشیدی رونق گرفت. با آغاز این حرکت اراضی متروک اطراف با کاشت درخت و گلکاری جای خود را به مناظر سبز و زیبا داد. باغ رضوان با مساحت 16 هزار متر مربع شکل گرفت. 
آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری مدرسه ای با 150 اتاق برای تحصیل علوم اسلامی ساخت و در اختیار طلاب قرار داد. و همین مسئله باعث شد که این باغ به نقطه تلاقی زیبایی طبیعی و معرفت دینی تبدیل شود. به نوعی وجهه تسمیه نام این باغ هم با همین مسئله در پیوند است؛ از آنجایی که در این باغ بزرگان دین و ادب دفن می شدند، این باغ به نام "باغ رضوان" که اشاره به معنای بهشت تلمیحی بعد از مرگ مومنان داشت، معروف گردید.
گفتنی ست؛ در ضلع شمالی یا پشت باغ، محلی با سابقه تاریخی به نام «چهارشنبه بازار» وجود داشته که مردم و به ویژه بازاریان برای خرید و فروش اجناس گوناگون در آنجا حضور می یافتند.
باغ رضوان در سال 1354 در نتیجه اجرای طرح عظیم فلکه حضرت تخریب شد.

از مجموعه دانشنامه جامع مشهد

 

https://news.aqr.ir/portal/home/?news/54737/35894/548674/%D8%A8%D8%A7%D8%BA-%D8%B1%D8%B6%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%AC%D

 

 

مشهد در گذر تاریخ؛ باغ رضوان؛ جایگاه عالمان دین

 

مشهد در گذر تاریخ؛

باغ رضوان؛ جایگاه عالمان دین

 

شهر مشهد به سبب موقعیت جغرافیایی و برخورداری از منابع زیرزمینی فراوان چون قنات های رکن آباد، الندشت، سناباد و... در روزگار قدیم باغ های فراوانی داشته است.

1393/10/9 سه‌شنبه

از همین جهت، حتی هسته اولیه شهر مشهد نیز بر گرد باغی به نام باغ حمید بن قحطبه، محل دفن حضرت رضا(ع) شکل گرفت. باغات شهر مشهد در قرن های متمادی پابرجا و آباد بودند، تا اینکه در قرن حاضر با تغییر کاربری یکی پس از دیگری از قاب تصویر شهر مشهد و به طبع آن از یادها رفتند.
یکی از باغ ها قدیمی و بنام شهر مشهد، باغ رضوان نام داشت که در نزدیکی حرم رضوی شکل گرفته بود. پیش از گسترش این باغ، قبرستان بزرگی در این منطقه وجود داشت که در گذر زمان تبدیل به همین باغ شده است. 
در ابتدا باغ رضوان با همت مرحوم آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری، از علمای برجسته شیعه در سال 1330 خورشیدی رونق گرفت. با آغاز این حرکت اراضی متروک اطراف با کاشت درخت و گلکاری جای خود را به مناظر سبز و زیبا داد. باغ رضوان با مساحت 16 هزار متر مربع شکل گرفت. 
آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری مدرسه ای با 150 اتاق برای تحصیل علوم اسلامی ساخت و در اختیار طلاب قرار داد. و همین مسئله باعث شد که این باغ به نقطه تلاقی زیبایی طبیعی و معرفت دینی تبدیل شود. به نوعی وجهه تسمیه نام این باغ هم با همین مسئله در پیوند است؛ از آنجایی که در این باغ بزرگان دین و ادب دفن می شدند، این باغ به نام "باغ رضوان" که اشاره به معنای بهشت تلمیحی بعد از مرگ مومنان داشت، معروف گردید.
گفتنی ست؛ در ضلع شمالی یا پشت باغ، محلی با سابقه تاریخی به نام «چهارشنبه بازار» وجود داشته که مردم و به ویژه بازاریان برای خرید و فروش اجناس گوناگون در آنجا حضور می یافتند.
باغ رضوان در سال 1354 در نتیجه اجرای طرح عظیم فلکه حضرت تخریب شد.

از مجموعه دانشنامه جامع مشهد

 

https://news.aqr.ir/portal/home/?news/54737/35894/548674/%D8%A8%D8%A7%D8%BA-%D8%B1%D8%B6%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%AC%D

 

تصویر بخشی از محوطه باغ رضوان

 

تصویر بخشی از محوطه باغ رضوان

تصاویری از سابقه پیشین باغ رضوان

 

تصاویری از سابقه پیشین باغ رضوان

منظره هایی از موقعیت باغ رضوان پیش از ان که اقدام به بنای باغ رضوان توسط مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری شود . پیش از اینها ، باغ حمیدبن قحطبه بوده ، بعدا حضرت رضا بخشی از آن را می خرند و وقف می کنند . سپس نان غسلگاه به خود می گیرد و سپس به دلیل دفن کشته ها به قتلگاه معروف می شود و سپس بصورت باغ رضوان در می آید و بعد تخریب می شود ودر جریان توسعه حرم داخل بیوتات رضوی می شود با عنوان صحن رضوان .

عکس بالا ، فلکه قدیم حضرتی و روبروی باغ رضوان است

عکس یادگاری رؤسای هیئت عزاداری کردکوی در محوطه باغ رضوان سابق مشهد

 

عکس یادگاری هیئت رضوی و رؤسای هیئت عزاداری کردکوی در محوطه باغ رضوان سابق مشهد

http://darzimahalle.mihanblog.com/post/244

زندگینامه آقا شیخ محمدتقی آملی:

 

زندگینامه آقا شیخ محمدتقی آملی:

محمدتقی آملی، فقیه امامی، فرزند مولا محمد آملی در روز چهارشنبه یازدهم ماه ذی قعدة الحرام موافق با سال 1304 هـ.ق در تهران متولد شد. آقا شیخ محمدتقی آملی حقا از اعاظم علمای معاصر و جامع معقول و منقول و مجتهد در فروع و اصول بود، چنان که حائز منقبتین علم و عمل بود. هم در مراقبت حظی وافر داشت که دارای رتبت عندیت بود و هم در سلوک الی الله نصیب اوفی داشت که واجد عزم و همت بود، و هم در تدریس توفیق والا داشت و هم در تصنیف ید طولی. هنگامی که به بدایت تعلیم رسید به مکتب رفت و بعد از آشنایی به خواندن و نوشتن فارسی به تعلم علوم عربیه که مهمترین کمالات آن عصر بود، گماشت و سپس فقه و اصول را شروع کرد، مقدمات علوم را نزد پدر آموخت. پس از آن نزد عالمان دیگری مانند شیخ عبدالنبی نوری و میرزا حسن کرمانشاهی درس خواند. سپس در سال 1340 ق به نجف اشرفرفت و مدت چهارده سال از محضر استادانی چون میرزای نائینی و آقا ضیاء عراقی (اراکی) و آقا سید ابوالحسن اصفهانیبهره یافت و همچنین ایشان شاگرد برجسته علامه میرزا علی آقا قاضی بوده است؛ سپس به تهران بازگشت و به تصنیف و تدریس مشغول شد. از شاگردان او می توان به آیت الله حسن زاده آملی – آیت الله سید رضی شیرازی – آیت الله یحیی عابدی – آیت الله مصطفی مجد جامعی – آیت الله محی الدین انواری و... اشاره کرد. جمعی از فقهای فاضل از محضرش بهره می بردند و بسیار گرامی اش می داشتند. آملی فقیهی گوشه نشین بود و از پذیرفتن مسئولیت ریاست گریزان بود و تا پایان زندگی نیز در نوشتن رساله فتوایی خودداری کرد. از آثار او می توان به شرح عروة الوثقی و حاشیه بر شرح منظومه ی سبزواری اشاره کرد. وی در صبح دوشنبه ماه صفر 1379 هـ.ق مطابق با اول شهریور 1338 در تهران دار فانی را وداع گفت.

زندگینامه ایشان با قلم خودشان:
شرح حال ایشان به قلم خودشان به نقل از کتاب آسمان معرفت تألیف علامه حسن زاده آملی آورده می شود که حاوی اطلاعات ذی قیمتی درباره تهران آن روز نیز می باشد: در روز چهارشنبه یازدهم شهر ذیقعده سنه هزار و سیصد و چهار (1304 هـ ق) به دنیا آمدم. و چون به بدایت قابلیت تعلم رسیدم، پدر مرا به مکتب فرستاد؛ تا در اندک زمانی از خواندن فارسی فارغ، و مرا در مدرسه ی خازن الملک برای تعلیم معلوم عربیه فرستاد. در حدود سن ده سالگی از خواندنسیوطی و جامی و امثال آن فارغ، خود برای قرائت علم معانی آقاشیخ محمدهادی طالقانی را به استادی اختیار کردم و در خدمت آقای طالقانی به شرح لمعه شروع کرده، پس از قرائت چند جزوی از آن متذکر آن و "آب در کوزه و ما تشنه لبان می گردیم"، خدمت والد را گزید تا آنکه لمعه و قوانین و سپس ریاض را در خدمت ایشان قرائت نمودم، و در فقه و اصول سوای خدمت والد نزد کسی نرفتم.

زندگی در بطن مشروطیت
در این خلال مشروطیت در ایران طلوع کرد، و مطلع آن مغرب سعادت من بود. و مرحوم پدرم از راه تصلب در دیانت مخالف با اساس مشروطیت گردید و کار منتهی شد به جایی که همه روزه ما را خبر می رسید که در انجمن آذربایجانیها تجمعی است. اکنون برای قتل شما رهسپار می شوند. شهر تهران آشوب شد، و ولیخان تنکابنی و علیقلی بختیاری با یک عده مسلح به شهر وارد شده، نائره قتال بین ایشان و دولتیان که در تحت سیطره سلطنت محمدعلی شاه قاجار بودند بالا گرفت، و این در روز 27 جمادی الثانی (1327 هـ ق) و ما در آن روز کتاب را بر هم گذاشتیم... تا در عصر پنجشنبه 11 رجب (1327 هـ ق) جماعتی از اهل علم تهران که با مشروطیت مخالفت داشتند به سرداری مرحوم حاج شیخ فضل الله نوری، دستگیر و به نظمیه که در آن تحت ریاست یفرم ارمنی بود محبوس شدند، از آن جمله مرحوم پدرم محبوس شد. «و در عصر روز شنبه سیزدهم رجب سنه 1327 هـ ق مرحوم حاج فضل الله مصلوب گردید.» و با همه این احوال شوق تحصیل مرا قائدی به خیر بود، و با تراکم محن و فتن دست از طلب بر نداشتم، و در ماه شوال سنه (1327 هـ ق) به خود باز آمدم که اینکه اوضاع دنیا مبدل و پدر در مازندران محبوس، گرفتم که او را از این حبس خلاصی نباشد آخر نه مرا کاری باید، اینک پدر را رفته باید پنداشت و خود در کار خود باید شتافت.
و همی خیالم قوت گرفتن کرد تا آنکه در منقول به محضر افادت شیخ جلیل نبیل و فاضل علی الاطلاق الشیخ رضا النوری المازندارانی... بالجمله فوائد را از رساله برائت خدمتشان حاضر شده به انتهاء رسانید، و سپس از سر شروع کرده ایضا به آخر ختم کرد، برای دیدن معقول به مجلس افادت مرحوم شیخ علی نوری حاضر شدم، و از سفله طلاب آن حوزه بسی اهانتها دیدم، لکن شوق تحصیل مرا مدد نمود، از آن اهانات از پا نیفتادم، و عواطف حکیمانه رحمانیه استاد نیز مرا کمک نموده دو دوره امور عامه شوارق که آن مرحوم متخصص در تدریس آن بود و او را بر آن حواشی است مطبوعه، پیش ایشان دیدم. تا دوره روزگار منتهی به سنین قحط عظیم گردید، یعنی سنت 1336 ه. ق. فجایع شدید روی داد. و استاد معظم به واسطه ی فشار قحط و صدمه پیری به مدرسه نیامد، و من سماجت کرده، دست از طلب نکشیدم، با وجودی که خانه ام نزدیک میدان مشق، و خانه ایشان نزدیک به دروازه غار بود، همه روزه بعدازظهر به خانه ایشان رفته و از محضرشان استفاده می بردم. اگر چه هنگام حرکتم از تهران شقاق مشروطه استبداد در بین اهل تهران کهنه شده بود. بلکه می توان گفت به کلی مضمحل بود، و نوع اهل علم را از این راه خلافی نبود، بلکه همه با هم می زیستند. لکن بقایای این شقاق در روش سکنه نجف اشرف میلی قابل و منزلی با قرار داشت و من بنده به این جهت در کشمکش بودم به این جهت طریق سلامت اتخاذ کردم و خود را از مؤانست با هر دو حوزه کنار کشیدم....»

آثار
آثار استاد محمدتقی آملی به قرار زیر است:
1- شرح بر منظومه در حکمت
2- شرح بر اشارات بوعلی
3- شرح و حاشیه بر مکاسب در دو جلد شامل تقریرات درس خارج فقه
4- کتاب الصلاة شامل تقریرات دروس مرحوم نائینی
5- شرح بر عروة الوثقی آقاسید کاظم یزدی به نام مصباح الهدی در دوازده جلد 6- رساله در احکام رضاع
7- اثبات صانع از ماتریالیسم تا ایدئالیسم
8- اثبات توحید
9- حیات جاوید شامل دروس اخلاق
10- تقریرات درس آیت الله نائینی در اصول فقه
11- از ماده پرستی تا خداپرستی
12- منتهی الوصول الی غوامض الکفایه الاصول

آیت الله یحیی عابدی می نویسد: آیت الله سید محمد حسین علوی طباطبایی - داماد مرحوم آیت الله بروجردی - سالها قبل با بنده خاطره ای در میان گذاشت بدین صورت که فرمودند: «من تصمیم گرفته بودم بعد از رحلت آقای بروجردی از قم به تهران هجرت کنم. خدمت امام خمینی (ره) رسیدم تا از ایشان کسب اجازه نمایم. همین که قصدم را بازگو کردم نگاه عمیقی به چهره من انداختند و فرمودند: «مانعی ندارد، به تهران بروید و موفق باشید ولی کفاره ی اقامت تهران آن است که هفته ای بک بار خدمت آقای آملی حاضر شوید و یک ساعتی در محضر ایشان باشید.»

وفات
استاد آملی روز شنبه 29 شوال سنه 1391 هـ ق برابر با 27 آذر ماه 1350 هـ ش به لقاءالله پیوست و در جوار حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در باغ رضوان در مقبره میرزاحسین فقیه سبزواری (ره) به خاک سپرده شد.

منـابـع

آیت الله یحیی عابدی- زندگینامه مرحوم آیت الله شیخ محمدتقی آملی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1380

علامه حسن حسن زاده آملی- آسمان معرفت، انتشارات تشیع

صادق حسن زاده- در جستجوی استاد، شرح حال عارف فرزانه آیت الله آقا شیخ محمدتقی آملی

دایرة المعارف بزرگ اسلامی ج 2 به نقل از طبقات اعلام شیعه

 

طهور

نمایی از بخشی از داخل باغ رضوان و حجره ها و غرفه های باغ رضوان مشهد

 

نمایی از بخشی از داخل باغ رضوان و حجره ها و غرفه های باغ رضوان مشهد که محل حضور هیئت های عزادار از سراسر کشور بود .

عکس ، عزاداری یکی از هیئت های کردکوی استان گلستان را در چند دهه قبل در باغ رضوان نشان می دهد . باغ رضوان مشهد در جوار حرم مطهر حضرت رضا علیه السلام ، توسط مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری برای تأمین چند منظور و ایجاد رفاه برای طلاب ، زوار و مجاورین ساخته شده بود و هم اکنون داخل بیوتات رضوی واقع شده و بنام صحن رضوان نامیده می شود .

نماي قبرستان قتلگاه مشهد- واقع در شمال حرم مطهر امام رضا(ع( در دوره قاجار

 

  نماي قبرستان قتلگاه مشهد- واقع در شمال حرم مطهر امام رضا(ع( در دوره قاجار که بعدا در همین مکان ، توسط مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری تبدیل به باغ رضوان شد
عکاس: عبدالله قاجار
تاريخ انتشار: 1309ق.

موقعیت سابق باغ رضوان ، یکی از یادگارهای مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

 

موقعیت سابق باغ رضوان ، یکی از یادگارهای مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری

 

برای دیدن نمای بزرگتر ، روی عکس کلیک کنید

 

هم اکنون ، باغ رضوان با عنوان صحن رضوان ، درون بیوتات رضوی قرار گرفته و مزار شریف مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری و آیة الله العظمی حاج شیخ محمد تقی آملی در کنار مقبره مرحوم شیخ طبرسی در صحن رضوان در شمال بیوتات رضوی در کنار بست طبرسی قرار گرفته است . 

مزار سید فخرالدین، مشهور به قبر سبز در باغ رضوان .

 

مشاهیر مدفون در باغ رضوان

قبر سبز

مقبره یکی از اعقاب و ذراری امام سجاد علیه السلام به نام سید فخرالدین، مشهور به قبر سبز، واقع در شمال حرم حضرت رضا علیه السلام از زمره قدیمیترین مقابر ساداتِ شهر مشهد است. مقبره اصلاً در قبرستان قدیمی غسلگاه پیشین و قتلگاه بعدی قرار داشته و پس از تسطیح قبرستان قتلگاه و تبدیل بخشی از آن به «باغ رضوان» در ضلع شمالی این باغ واقع شده است. ضمن توسعه حریم حرم حضرت رضا در سالهای پس از انقلاب اسلامی که باغ رضوان تخریب شده، مقبره سید فخرالدین باقی مانده و بنای جدیدی بر روی آن احداث گردیده، که اکنون در حاشیه بازارچه حاج آقاجان قرار دارد و زیارتگاه عموم زائرانی است که در آن حدود سکنی یا رفت و آمد دارند. مقبره سید فخرالدین سنگ قبر سبز رنگ اصیلی (به ابعاد تقریبی 3 متر طول، 70 سانتیمتر عرض و 40 سانتیمتر ارتفاع) دارد که زمان درگذشت و نام و نسب وی تا حضرت سجاد علیه السلام بر روی آن حک شده است. بنابر متن سنگ قبر، نسب وی با هجده واسطه به امام زین العابدین علیه السلام میرسد و در سال 671 قمری درگذشته است.
مقبره سید فخرالدین در زمان افشاریه به «مزار میر» هم شهرت داشته و محلی شناخته شده و محترم برای اهالی مشهد بوده است. بدین سبب علی شاه افشار (برادر زاده و جانشین نادرشاه) در زمان سلطنت کوتاه مدت خود (1160 1162 ق) در جوار آن برای خویش مقبره‌ای معتبر ساخته و املاک مهمی را وقف بر نگهداری بنای قبر خود کرده است. در وقف نامه مورخ 1161 قمری علی شاه درباره محل قبر واقف آمده است:
«مقبره رفیعه که واقع است در سر مزار میر».
گویا در زمان تألیف کتاب مطلع الشمس، اطلاعات مربوط به این مقبره با گنبد خشتی مخلوط شده و از قلم افتاده است؛ چون در معرفی فرد مدفون در گنبد خشتی که بنا بر سنگ قبر آن از نسل هجدهم امام موسی الکاظم علیه السلام است نوشته شده:
نسبش با هجده واسطه به امام سجاد میرسد! (20)
قبر سبز یا مقبره سید فخرالدین توسط یکی از افراد محلی اما زیر نظر اداره اوقاف و امور خیریه ناحیه یک مشهد اداره می‌شود و زیارت و بازدید از آن همه وقت مقدور است.

http://download.ghbook.ir/downloads/htm/8000/53-f-13880101-danestanihaye-razavi.htm

 

صحن رضوان حرم رضوی ، یادگاری از باغ رضوان مرحوم فقیه سبزواری

 

صحن رضوان حرم رضوی ، یادگاری از باغ رضوان مرحوم فقیه سبزواری

 

باغ رضوان یا قبرستان قتلگاه جزئی ازباغ حمید بن قحطبه بوده که ظاهرا امام رضا (علیه السلام) هنگام ورود به سناباد در این قسمت ساکن شدند.

 

 

 

باغ رضوان یا قبرستان قتلگاه جزئی ازباغ حمید بن قحطبه بوده که ظاهرا امام رضا (علیه السلام) هنگام ورود به سناباد در این قسمت ساکن شدند.
سال997 قمری درجریان حملة ازبکها به شهر مشهد وحرم مطهربعد از غارت اشیاء نفیس حرم و قتل عام مردم، چون مردگان را در این قسمت دفن نمودند قبرستان قتلگاه نامیده شد. قبرستان قتلگاه بعد از احداث خیابان فلکه حضرت و خیابان طبرسی از بین رفت و در سال 1332شمسی دراراضی باقیمانده آن باغ رضوان احداث شد. درسال 1340شمسی مرحوم آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری صحنی در دو طبقه دراین مکان احداث کرد که حجره های طبقه دوم مورد استفاده طلاب علوم دینی و حجره های طبقه اول و صحن حیاط به دفن اموات اختصاص داشت. در طرح توسعه فلکه حضرت سال 1354شمسی حجره ها و غرفه های مدرسه وگورستان تخریب و به فضای سبز تبدیل شد. قبر مرحوم طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان، مرحوم حاج میرزا حسین فقیه سبزواری که مسبب ایجاد و عمارت صحن رضوان بود و برخی دیگر از بزرگان علما در این مکان واقع شده است.

 

سایت نوجوان آستانقدس رضوی