آیت الله فقیه سبزواری همگام با نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران

 

علاوه بر آیت الله سیدابوالقاسم کاشانی که در خط مقدم مبارزه برای ملی کردن صنعت نفت قرار داشت، در مساله ملی کردن نفت، مراجع و علمایی چون آیت الله محمدتقی خوانساری، آیت الله بهاءالدین محلاتی ،آیت الله سید حسن چهارسوقی،آیت الله حاج شیخ باقررسولی، آیت الله حاج شیخ محمدرضا کلباسی، آیت الله فقیه سبزواری و ... نیز حضور داشتند.

 

بررسی تاریخ معاصر ایران

 

مرکز اسناد انقلاب اسلامی تنها مرکز رسمی تاریخی است که به مقوله انتشار اسناد سازمان سیا و ادعای مشارکت آیت الله کاشانی در کودتای 28 مرداد واکنش نشان داد و با روایت چهار شاهد تاریخی ادعای سازمان سیا را رد کرد

اعترافات رئیس شعبه سازمان جاسوسی آمریکا درباره کودتای 28 مرداد

نارضایتی کودتاچیان از دیدار با آیت الله کاشانی

»فرهیختگان« گزارش می دهد فیلم سازمان »سیا« جعلی از آب در آمد

کرومیـــت روزولت، نوه تئـــودور روزولت گـــروه تاریخ رئیس جمهور ســـابق آمریکا و رئیس شعبه خاورمیانه ســـازمان مرکزی جاسوســـی آمریکا ـ سیا ـ که بعدها فرمانده عملیات کودتای 28 مرداد شـــد، اندکی قبل از اجرای عملیات کودتا که توســـط سیا و انتلیجنت سرویس طراحی شده بود، با محمدرضا پهلوی ملاقات کـــرد. وی در این ملاقات دربـــاره موضوعات مختلف با شـــاه صحبت کـــرد. یکی از موضوعات مورد بحث، استفاده از روحانیون در کودتا بود.

روزولت در کتاب خاطرات خود به گفت وگوی خود با محمدرضا پهلوی اشاره کرده و می گوید: »دوباره چهار مرحله عملیات را با اعلیحضرت بررســـی کردیم.

 می خواستم یک به یک با ایشان پیش برویم. به او گفتم: مساله اول مساله ائتلاف با روحانیون اســـت. ما خودمان درباره این موضوع بحث کرده ایم.

بریتانیایی ها گمان می کنند روحانیون در این عملیات می توانند مفید باشند. دوستان ایرانی ما که نمی توانم اســـامی آنها را بیاورم اما نام مستعار آنها برادران بوسکو)اسدالله، سیف الله و قدرت الله رشیدیان( است، بر این باورند که به هیچ وجه نمی توان به روحانیون اعتماد کرد.«

رئیس شعبه خاورمیانه سازمان سیا در ادامه به طور صریح به عدم مشارکت روحانیون در کودتا اشاره کرده و درباره عدم همکاری آیت الله کاشانی با آمریکاییان می گوید: »من درباره روحانیون بررسی های دقیقی انجام داده بودم. به ویژه بعد از آنکه دیدار هریمن و والتر با آیت الله کاشانی به نتایج مشخصی نرسیده بود و آن دو تن از نتیجه دیدار کامال ناراضی بودند.«

روزولـــت در ادامـــه اعتراف می کنـــد که نظـــر همکاران ایرانـــی اش، یعنـــی همان بـــرادران رشـــیدیان درباره روحانیون ایران درست بوده و آنـــان هرگز بـــه همراهی با کودتاچیان راضی نمی شدند وی می گوید: »البته روحانیون در آن مقطع از مصدق حمایت می کردنـــد امـــا زمانـــی که شوروی از حزب توده و حزب توده از دکتر پیـــر )دکتر مصدق( حمایت می کرد و این حمایت اظهر من الشمس بود روحانیون سر در لاک خود فرو برده بودند. من به شدت به روحانیون مشکوک بودم. این طور به نظر می رسید که متحدان  ایرانی من نســـبت به بریتانیایی ها درک بهتری از شرایط ایران داشتند و دستگاه های استعماری که همیشه درپی تخریب گروه تاریخ روحانیت و تحریف تاریخ معاصر ایران هستند و در این راستا از هیچ اقدامی کوتاهی نکردند اخیرا برای تخریب آیت الله

کاشانی و القای نقش او در کودتای 28 مرداد، ویدئویی با عنوان »فیلمی نادر، منتشر شده توسط سیا از ورود آیت الله کاشانی به همراه زاهدی و نمایندگان آمریکا و انگلیس به ویرانه های خانه دکتر مصدق یک ســـاعت بعد از پیروزی کودتا« را در فضای مجازی منتشر کرده اند. این فیلم از سه قسمت یا سه فیلم مجزا تشکیل شده است؛ فیلم خانه ویران مصدق پس از کودتا، حضور زاهدی در ساختمان و فیلم آیت الله کاشانی و بقایی با دیگر نمایندگان مجلس در مقابل مجلس شورای ملی. جدا از ضعف های مونتاژی که این فیلم چند دقیقه ای دارد، کاملا مشخص است که این فیلم کوتاه تقطیع و مونتاژ شده است. موضوع حضور آیت الله کاشانی در خانه مصدق در عصر 28 مرداد هرگز سندیت تاریخی ندارد و با بررسی تاریخی وقایع آن روز به طور واضح می توان دریافت که نه آیت الله کاشانی و نه مظفر بقایی در روز 28 مرداد 32 به خانه دکتر مصدق نرفته بودند. سید محمود کاشانی در اولین واکنش به انتشار این فیلم جعلی گفت:

»اگر با دقت به این فیلم نگاه شود نام یک آرشیو خصوصی به گونه کم رنگ به نام . atelierdesarchivesfree  fr روی آن دیده می شود که نشانی کامل آن در پاریس در سایت آن بازتاب دارد و هیچ ارتباطی به سازمان »سیا« ندارد.

از سوی دیگر در حالی که فیلم خانه مصدق با دریچه باز و هر دو طبقه آن نشان داده می شود، فیلم چند ثانیه ای آیت الله کاشانی و دیگر نمایندگان مجلس دوره هفدهم که همراه وی هستند و مربوط به حضور آنان در مجلس شورای ملی اســـت با دریچه بسته و پرده سیاه در بالا و پایین آن نشان داده می شـــود. با این حال در همین فیلم، درهای بزرگ ساختمان مجلس به چشم می خورند که مونتاژ متقلبانه این فیلم را آشکار می کند. تصویر دو نظامی نیز که با تفنگ های خود در حال نشانه گیری هســـتند آشکارا در برابر نمای ساختمان مجلس شورای ملی در میدان بهارستان است و نه خانه مصدق.« مرکز اسناد انقلاب اسلامی هم در بخشی از گزارش خود با تاکید بر حضور بقایی در زندان و آیت الله کاشانی در خانه حسن گرامی و روایت منابع تاریخی از ویران شـــدن خانه مصدق در روز کودتا نوشته است: » براساس آنچه حسین مکی می گوید و روزنامه اطلاعات سه روز بعد از کودتا را گزارش کرده است، خانه مصدق به طور کامل با خاک یکسان شده و به ویرانه ای تبدیل شده بود و از طرفی هم بنا بر گفته حســـین مکی حتی در 29 مرداد هم هنوز از منزل دکتر مصدق دود بلند می شـــد ولی در فیلم مورد بحث، نه اثری از ســـوختگی خانه مصدق وجود دارد و نه دودی دیده می شود و حتی نشان می دهد که قسمت های اعظم خانه مصدق سالم است.« علاوه بر این محمدرضا امامقلی، کارگردان مستند »آقای نخست وزیر« کلیپی در فضای مجازی منتشر کرده و فیلم منتشر شده در فضای مجازی را ساختگی عنوان کرده است.

تاریخ شفاهی

روایت

یادداشت

چرا روحانیت؟

روحانیت شیعه در ایران، جریانی پویا و فعال بوده که همواره در بزنگاه های تاریخی، نقش خود را به درســـتی ایفا کرده است. از نهضت مشروطه گرفته تا نهضت ملی شدن صنعت

نفت و پیروزی انقلاب اسلامی ، همه و همه نشـــان از نقش بی بدیل روحانیت در عرصه سیاست ایران دارد. روحانیون به دلیل رابطه نزدیک با مردم، قدرت سامان دهی بی نظیری داشتند به گونه ای که در مواقع حساس و ضروری، فتاوای علما و مراجع سیل جمعیت را روانه میدان می کرد.

آنان در طول تاریخ بارها با استعمارگران درگیر شده و با کشاندن مردم به صف مبارزه، استعمار را تسلیم کردند. تقابل با جریان های استعماری در طول تاریخ همچون امتیاز رویتر و قرارداد رژی، مبارزه برای ملی کردن صنعت نفت، مقابله با قرارداد کنسرسیوم، مخالفت با لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی، تقابل با انقلاب سفید )اصول پیشنهادی به محمدرضا پهلوی از ســـوی آمریکا( و مخالفت با کاپیتولاسیون تنها گوشه ای از مبارزات روحانیون با استعمارگران در ایران است.

این ایستادگی در مقابل زیاده خواهی غرب، با پیروزی انقالب اسالمی در بهمن 57 به اوج خود رســـید. از آن پس غرب بر آن شد با توسل به حربه های مختلف، روحانیون را از مبارزات سیاسی حذف کرده، پیوند آنان با مردم را بگسلد و آنان را به حاشیه براند. در این راستا شگردهایی چون تهمت زدن و ایجاد شـــبهه نســـبت به اقدامات و اندیشـــه های روحانیون، مضرانگاری اقدامات آنان، تهاجم به اصل اجتهاد و تقلید، اختلاف افکنی میان روحانیون، ترویج اسلام منهای روحانیت، نفوذ در روحانیت و حوزه های علمیه و ... به کار گرفته شد.

تخریب شیخ فضل الله نوری توسط انگلیس با تورق تاریخ نمونه های بی شماری از تالش استعمارگران برای تخریب روحانیون و نیروهای مذهبی مشاهده می شود. تخریب شیخ فضل الله نوری به عنوان پیشـــگام مبارزه با اســـتعمار و استبدا می تواند نمونه آشکاری باشد. آنچه مشخص است اینکه ایجاد شکاف میان روحانیت با مدیریت استعمار خارجی و به مدد عناصر خودفروخته داخلی در جریان نهضت مشروطه، باعث شد این جنبش عقیم بماند. شیخ فصل الله به روشنی بیان می کرد که خواهان مجلسی با شالوده و رنگ و بوی اسلامی است. وی می گفت: »من به هیچ وجه منکر مجلس شورای ملی نیستم؛ بلکه مدخلیت خود را در تاسیس این اساس، بیش از همه کس می دانم.

صریحا می گویم، همه بشنوید و به غایبین هم برسانید که من آن مجلس شـــورای ملی می خواهم که عموم مسلمانان آن را می خواهند. به این معنی که البته عموم مسلمانان، مجلسی می خواهند که اساسش بر اسلامیت باشد و بر خلاف قرآن و برخلاف شریعت محمدی و بر خلاف مذهب مقدس جعفری قانون نگذارند.« حذف فیزیکی شیخ فضل الله نخستین گام به منظور جلوگیری از اشاعه اندیشه های مبارزه جویانه وی بود. با این حال اعدام وی نیز باعث نشـــد هجمه ها و تهمت ها به شیخ شهید پایان بپذیرد.

علاوه بر این و در راســـتای ســـناریوی تخریب روحانیت توسط جریان استعمار تلاش شد با شیوه های مختلف به جامعه القا شود که این گروه با منافع ملی سر سازگاری ندارد. بنابراین در این مسیر با دروغ پردازی، روحانیت را فدا کننده منافع ملی معرفی کردند. این درحالی است که وقتی وقایع دهه 20 و 30 را از نظر می گذرانیم درمی یابیم این روحانیون بودند که پیشاپیش مبارزات ملی حرکت می کردند. بدون تردید نهضت ملی نفت بدون تلاش ها و روشـــنگری های روحانیون هرگز به نتیجه نمی رسید. علاوه بر آیت الله سیدابوالقاسم کاشانی که در خط مقدم مبارزه برای ملی کردن صنعت نفت قرار داشت، در مساله ملی کردن نفت، مراجع و علمایی چون آیت الله محمدتقی خوانساری، آیت الله بهاءالدین محلاتی ،آیت الله سید حسن چهارسوقی،آیت الله حاج شیخ باقررسولی، آیت الله حاج شیخ محمدرضا کلباسی، آیت الله فقیه سبزواری و ... نیز حضور داشتند.

تخریب آیت الله کاشانی توسط آمریکا اما از این میان نوک پیکان تهمت و افترا به سمت آیت الله کاشانی نشانه گرفته شد. وی که سابقه یک دوره طولانی مبارزه با استعمار انگلیس و آمریکا را در کارنامه خود داشت سوژه مناسبی برای تخریب بود، بنابراین آمریکا به عنوان سردمدار مبارزه با روحانیون، با جریان سازی به تحریف واقعیت های تاریخی پرداخت.

انتشار اسناد دست کاری شده سازمان سیا توسط وزارت خارجه آمریکا ملموس ترین نشانه از سناریوی تخریب آیت الله کاشانی است .

تحریف فرمایشات امام خمینی توسط آمریکا

علاوه بر این، آمریکا همچنین کوشـــید با تحریف تاریخ و سندسازی، امـــام خمینی)ره( را نیز که بـــا براندازی رژیم پهلوی آخرین ضربه را به استعمارگران زده بود تخریب کند. از این رو مدعی شد امام در جریان نهضت اسلامی با کاخ سفید ارتباط برقرار کرده بود. این درحالی بود که شواهد موجود و واقعیت های تاریخی کاملا در تضاد با این ادعاهای بی پایه و اســـاس بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، غرب که اکنون بیش از پیش به قدرت روحانیون و نیروهای مذهبی پی برده بود با بحران جدیدی روبه رو شد و آن الگوگیری سایر کشورها از انقالب اسالمی ایران بود. طولی نکشید که فلسطین، لبنان، سوریه و ... از انقلاب اسلامی ایران تاثیر پذیرفتند. به اذعان کالوس برینگ: »سرمشق )امام( خمینی اسلام گرایان را در سرتا سر گیتی به حرکت در آورده است... نه تنها کلیه محرومان جوامع اسلامی شنوندگان پروپاقرص مبلغان بازگشت به تعالیم قرآن و شریعت اسلامی هستند، بلکه بسیاری از عقلا و نخبگان نیز از بازگشت به ارزش های اصلی اسالمی جانبداری می کنند و مخالفت با شیوه زندگی نوع غربی را یک راه رهایی از قیمومیت سیاسی و تکنیکی غرب و راه ســـرنگونی رژیم های ظالم خویش می دانند.

آنان به دولت اسلامی که در ســـال 1979 توسط آیت الله خمینی در ایران مستقر شد، اقتدا می کنند.« بدین ترتیب طبیعی است که تخریب روحانیت مبارز برنامه اصلی آمریکایی ها باشد. نکته قابل توجه آن است که آنچه در سناریوی غرب دنبال می شود، تنها تخریب روحانیت به عنوان حلقه اصلی پیوند مردم است که سامان دهی مبارزه علیه استعمار و استبداد را وظیفه خود می داند. به عبارت دیگر در این مسیر هرگز نیروهای ملی یا گروه های چریکی مورد تخریب آمریکا قرار نمی گیرند.

پرسشـــی که در اینجا مطرح می شـــود این است که چرا فقط روحانیت مورد هدف اســـتعمارگران قرار گرفته است؟ پاسخ این پرسش کاملا روشن است.

آنچه غرب را به تخریب روحانیت وامی دارد به یقین نقش بی بدیل این گـــروه در تقابل و مبارزه با زیاده خواهی اســـتعمارگران در طول تاریخ بوده است؛ نقشی که جز روحانیون هیچ جریانی موفق به ایستادگی در مقابل آن نشده است. با این حال و با وجود تمام این سم پاشی ها، تهمت ها و تحریف ها، اما روحانیت همچنان زنده و پویا به حرکت رو به جلوی خود ادامه می دهد و اندیشه انقلاب اسلامی کماکان در سراسر جهان مخاطبان بیشـــتری را به سوی خود جذب می کند و این همان چیزی اســـت که ابرقدرت جهانی را واداشته برنامه تخریب روحانیت را به طور بلند مدت دنبال کند.

کودتای 28 مرداد ســـال 1332 که باگـــروه تاریخ طراحی و اجرای مستقیم آمریکا و انگلیس صورت گرفت همواره در حافظه تاریخی ملت ایران به عنوان نقطه تاریکی از عملکرد استعمار و استکبار ثبت و ضبط شـــده است که با هیچ گونه دلیل و توجیهی این لکه ننگ پا ک شدنی نیست.

اما در این میان آمریکایی ها که خود در ســـال های گذشته به نقش مسئولان وقت ایالات متحده در کودتای 28 مرداد 32 اعتـــراف کرده اند، همواره ســـعی در تحریف تاریخ داشـــته تا به نوعی زمین بازی را عوض کنند، چرا که تحریف تاریخ یک ملت مقدمه ای برای مخدوش کردن هویت آن کشـــور و توجیهی برای دیگر اقدامات ننگین غربی هاست. در همیـــن زمینه ســـازمان وزارت خارجه آمریکا به تازگی اســـنادی را منتشر کرده است که اعتبار آن همچنان مورد تایید اهالی تاریخ قرار نگرفته است چرا که آمریکایی ها ید طولایی در دستکاری اسناد از نوع حذف نام ها، گزارش های جعلی و ممیزی و مخدوش کردن اسناد دارند.

بحث برانگیزترین قسمت اســـناد منتشره ادعای همکاری و شرکت آیت الله کاشانی در کودتای 28 مرداد 1332 بود که بازتاب های متفاوت و متمایزی در فضای مجازی داشت؛ از مخالفان و موافقان این ادعا گرفته تا کســـانی که گـــره کار را فراتر از اینها می دیدند و همزمانی انتشـــار این اسناد و تصویب تحریم های جدید آمریکا را قابل تأمل می دانستند.

البته در این میان کسانی هم بودند که سعی داشتند از ایـــن آب گل آلود تاریخ ماهی بگیرند. در همین رابطه نگاهی به واکنش ها صورت گرفته اســـت.

در این راســـتا نظرات ارائه شـــده نسبت به اسناد ســـازمان ســـیا می تواند ابعاد دیگری از خیانت و خباثت آمریکایی ها را روشن کند.

روزنامه کیهان:

 اسناد وزارت خارجه آمریکا نشانی از نقش آیت الله کاشانی ندارد

روزنامه کیهان از معدود مطبوعاتی بود که به انتشار اســـناد سازمان سیا واکنش نشـــان داد و با انتقاد از برخی واکنش های شـــتابزده عناصر غرب گرای داخلی نوشت: » در اســـناد به تازگی منتشر شده توسط وزارت خارجه آمریکا نشانی از حضور و نقش آیت الله کاشانی در کودتای 28 مرداد 1332 وجود ندارد و بر عکس آن همه گزارش ها و اسناد حکایت از دشمنی دیرینه آمریکا و انگلیس با وی دارد.«

همچنین گزارشـــگر کیهان با اشاره به سابقه پروژه تخریب آیت الله کاشانی یادآور شد که » همان ایام ســـفیر انگلیس در تهران بـــه وزارت خارجه دولت متبوعش می نویسد: »من تنها امیدی که در مورد کاشـــانی دارم آن اســـت که بتوانیم او را در افکار عمومی بی آبرو و متهم ســـازیم تـــا نفوذ خود را از دست بدهد.«

از طـــرف دیگر کیهان بر اســـاس همین اســـناد می نویســـد: » بر اســـاس تحلیل ارسالی سیا برای وزارت خارجه )مارس 1951( »خطر اصلی برای هر گونه حکومت هوادار غرب در ایران اتحاد نامقدس گروه مصدق با آیت الله کاشانی« خوانده شده یا در گزارش اول مارس 1953 آلن دالس، رئیس ســـیا، به ژنرال آیزنهـــاور، رئیس جمهور وقت آمریکا رویه آیت الله کاشـــانی »ناسیونالیسم افراطی متخاصم با ایاالت متحده« توصیف شده است.«

عبدالله شـــهبازی:

 نامی از عوامل کودتا در اسناد نیست

عبدالله شـــهبازی، از پژوهشـــگران حوزه تاریخ با انتقاد از واکنش های شتابزده و پرداختن مجدد به

دوگانه کاشانی- مصدق ، متهم کردن دوباره آمریکا در کودتا را مـــورد توجه قرار داد و طرح موضوعات دیگر را موجب غفلت از دشمن اصلی دانست.

وی با تاکید بر ممیزی اســـناد توسط سیا با اشاره به اینکه موضوع افشای عوامل کودتای 28 مرداد همچنـــان برای امریکا اهمیت دارد، نوشـــت: » در اسنادی که منتشر می شود، از جمله همین کتاب 1007 صفحه ای که پنجشنبه منتشر شد، نامی از عوامل اصلی کودتا نیست: جرج کندی یانگ قائم مقام وقت ام. آی. سیکس که اصلی ترین نقش را در طراحی کودتا و هدایت آن داشت، سِ ر شاپور ریپورتر که فرمانده عملیات صحنه بود؛ یعنی شـــبکه های داخلی ام. آی. 6 را هدایت می کرد و نیز نقش مظفر بقایی و کســـانی مانند حسن پاکروان و... . خیلی چیزها پنهان است. چرا؟ چون این مسائل اهمیت بالفعل اطلاعاتی دارد.«

عباس میلانی :

اسناد عملیاتی سیا همه جز٧گزارش »نابود« شده است

عبـــاس میلانی، از جمله تاریخ پژوهان خارج نشـــینی است که به انتشار اسناد سیا واکنش نشـــان داد. اســـتاد تاریخ سیاسی دانشگاه های آمریکا که بـــا کتاب معمای هویـــدای در ایران شـــهرت یافت در 6 توییت اسناد سیا از کودتای 28 مرداد را رد کرد.

او در مهم تریـــن توییت خود نوشت: »چند نکته به غلط در مورد این اســـناد رواج پیدا کرده. به هیچ روی اینها همه اسناد نیست. اســـناد عملیاتی سیا همه جز هفت گزارش »نابود« شده است.«

مرکز اسناد انقلاب اسلامی: 4 دلیل برای رد ادعای سازمان سیا

مرکز اسناد انقلاب اسلامی تنها مرکز رسمی تاریخی است که به مقوله انتشار اسناد سازمان سیا و ادعای مشارکت آیت الله کاشـــانی در کودتای 28 مرداد واکنش نشان داد. در گزارش منتشره در سایت مرکز اســـناد انقلاب اسلامی ، بنا بر چهار دلیل مستدل تاریخی این ادعا به طور قطع رد شده است. دلیل اول در این زمینه مربوط به ماجرای حمله به جلسه روضه آیت الله کاشانی است که توسط عوامل سیا در چند وقت قبل از کودتا نامبرده شده است. شاهد تاریخی دوم نامه مهم آیت الله کاشـــانی به مصدق در روز 27 مرداد دقیقا یک روز قبل از کودتاســـت که آیت الله کاشانی در آن نامه مصدق را از احتمال وقوع کودتا مطلع کرده ولی مصدق توجهی به این مطلب نمی کند.

دلیل سوم روایت شاهدان عینی 28 مرداد 1332 است. که در میان آنها حسن سالمی، نوه دختری آیت الله کاشـــانی در خاطرات خود از ماجرا روایت می کند. او با اشـــاره به عصبانیت آیت الله کاشانی از اقدام مصطفی کاشـــانی بـــرای رفتن به رادیو و ســـخنرانی پس از کودتا می گویـــد: »آیت الله به ایشان]مصطفی کاشانی[ گفت: »تو رفته بودی آنجا چکار کنی؟« آقا مصطفی گفت: ...اگر من نمی رفتم نمی دانستند که ما هم موافق هستیم. با این جمله پیرمرد به قدری عصبانی شد که هرچه فحش و ناسزا بود نثار او کرد و بعد گفت: چه کســـی به تو گفت ما موافـــق این عمل بودیم، مگر من اعلامیه نداده بودم که با آمدن یک فرد نظامی برســـرکار مخالف هستم. مگر من به دکتر مصدق نامه ننوشته بودم. متن نامه را که شما دیدید که نمی خواستیم دکتر مصدق برود، چرا شما با آبروی من بازی می کنی؟ چرا من را در تنگنا قرار می دهید.« 

دلیل چهارم هم به روابط تیره و تار آیت الله کاشانی با رژیم پهلوی و دولت زاهدی بعد از کودتا برمی گردد. 

در گزارش آمده است: » در ادامه نیز اختلاف آیت الله کاشـــانی با دولت کودتایی زاهـــدی به اندازه ای حاد شد که دستگاه حکومت شدیدتر از همیشه با ایشان درافتاد و حتی وی را بازداشت و تصمیم به محاکمه ایشـــان گرفت. شاید اگر تالش های روحانیـــون عالی رتبـــه و به خصـــوص آیت الله بروجردی نبود، آیت الله کاشانی مانند رهبران فدائیان اسلام اعدام شده بود.« در این صورت اگر آیت الله کاشانی در کودتا با آمریکا همکاری کرده بـــود قطعا در دولت وکودتا بایـــد جایگاه ویژه ای بـــرای او در نظر می گرفتند و همواره مورد تکریم و احترام بود یا حداقل تصمیمبه محاکمه نمی گرفتند.

 خط بطلان اســـناد سازمان ســـیا به روایت امیر مکی

امیر مکی، برادرزاده حســـین مکی از سیاســـیون موثر در ملی شـــدن صنعت نفت و نویسنده کتاب تاریخ 20 ســـاله ایران نسبت به اسناد منتشر شده توســـط سیا طی یادداشـــتی در خبرگزاری فارس واکنش نشان داد

مکـــی با اشـــاره بـــه تفرقه افکنی هـــای آمریکا و دشـــمنی های دیرینه او با ملت ایران نوشت: » در بررســـی مدارک به ظاهر تازه انتشار یافته سازمان سیا جهت دار بودن نگاه اسناد ارائه شده پر واضح است. همچنین مشخص است که اهداف نفوذی و جناح گرایانه و اقداماتی از قبیل چند قطبی شدن افکار عمومی جامعه به خصوص در فضای مجازی دنبال می شود.«

او تحقیـــق و تامل و رجوع به خاطرات سیاســـی افراد حاضر در آن دوران را راه حل ســـاده موضوع دانســـته و با اشـــاره به خیانت آمریکایی ها در این زمینه می نویســـد: »آنچه در چند روز گذشـــته به ظاهر از انتشـــار اسناد منتشر شده سیا بیشتر به چشم می خورد تخریب فضای مبارزاتی آن روزگار بوده که صحبت از همکاری مردان نهضت ملی به خصوص آیت الله کاشـــانی با کودتاگران است که جواب ایشان به وضوح در نامه آخر کاشانی در روز27 مرداد 1332 به دکتر مصدق و نیز صحبت های کاشانی با زاهدی در روز 31 مرداد 1332 خود خط بطلانی بر هرگونه گزافه گویی های بیان شده است و نیز اعلامیه  منتشـــر شده ایشان در 12 آبان ماه1332 زدودن هرگونه ابهامی بر این گفتار است.«

حسین دهباشی: اسناد به نحو جهت داری ممیزی شده است

حســـین دهباشی، از اولین کســـانی است که به انتشار این اسناد واکنش نشان داد. وی با مخدوش خواندن اسناد ســـیا یادآور شد: »اسناد به تازگی منتشر شده توسط ایالات متحده در مورد 28مرداد نیـــز که طبعا مورد توجه گســـترده فضای مجازی است، کماکان بســـیار ناقص و به نحو جهت داری ممیزی شـــده است. به نظر می رسد حدود 8100 مورد از اســـامی و اماکن در نســـخه منتشر شده حذف شـــده اند؛ چرا آن بخش ها سانســـور شده و چرا بخش های دیگر منتشر شده اند؟«

با این حال او هم علی رغم غیرمعتبر بودن اسناد و ادعا های مطرح شده، می گوید: » گرچه این اسناد بیانگر رضایت ضمنی برخی رهبران سابق نهضت ملی نفت و از جمله آیت الله کاشـــانی از برکناری دکتر مصدق اســـت اما در هیچ کجای این اسناد خبری از همدلی نظـــری یا همراهی عملی وی با کودتاگران دیده نمی شـــود.« در همین زمینه او یادآور شـــد: » در نســـخه آمریکایی اسناد 28 مرداد آمده است که »خطر روی کار آمدن آیت الله کاشانی برای منافع غرب و آمریکا بیشتر از ادامه دولت مصدق اســـت.« با استناد به همین اسناد مخدوش و سانسور شده چطور می توان باور کرد آمریکا و غرب با کســـی کـــه خطرش برای منافع آنها بیشتر از مصدق است برای براندازی مصدق هم پیمان شده باشد؟«

محمد جعفربگلو

خبرنگار گروه تاریخ

گزارش »فرهیختگان« از واکنش ها به انتشار اسناد وزارت خارجه آمریکا

دروغ سازمان »سیا«

کرومیت روزولت، رئیس شعبه خاورمیانه سازمان سیا به طور صریح به عدم مشارکت روحانیون در کودتای 28 مرداد 1332 اشاره کرده و به عدم همکاری آیت الله کاشانی با آمریکاییان اعتراف می کند

عباس میلانی: چند نکته به غلط در مورد این اسناد رواج پیدا کرده؛ به هیچ روی اینها همه اسناد نیست. اسناد عملیاتی سیا همه جز هفت گزارش»نابود« شده است

 

روزنامه فرهیختگان 

منبع : روزنامه فرهیختگان ، 3 تیر 1396 ، شماره 2255

همراهی مرحوم فقیه سبزواری با نهضت ملی شدن صنعت نفت

 

مروری بر روزهای پایانی سال 1329 ، قانون ملی شدن صنعت نفت

بعد از انتخابات مجلس شانزدهم در پاییز 1328 و بهار 1329، با تشکیل فراکسیون اقلیت «ملیون » به رهبری دکتر محمد مصدق ، فرصت مناسبی برای طرح مطالبه دیرین خلع ید استعمار پیر انگلیس از ثروت ملی نفت و اوج گیری مبارزات استقلال خواهانه و ضداستعماری ملت ایران فراهم آمد.
آزادنگار پایگاه اطلاع رسانی علیرضا احسانی نیا به نقل از جهان : سال 1329در پی بازگشت آیت الله کاشانی از تبعید لبنان و استقبال پرشکوه مردم و گروه های سیاسی ملی و تقویت پایگاه اجتماعی جبهه ملی ، قیام عمومی علیه شرکت نفت انگلیس گسترش یافت . آیت الله کاشانی که در بهمن 1327در سن70 سالگی با خشونت و ضرب و شتم ، دستگیر و پس از مدتی حبس در قلعه فلک الافلاک خرم آباد به لبنان تبعید شده بود، در اول بهمن 1327 طی اعلامیه شدیداللحنی خواستار «لغو امتیاز» نفت شده بود.

وی در بیانیه ای از تبعیدگاه خود، علت واقعی بازداشت و تبعید خود را همین موضوع و اقدام علیه سیاست استعماری انگلیس ذکر کرد. جبهه ملی از بدو تأسیس با همکاری و حمایت نیروهای مذهبی از جمله فداییان اسلام به سخنگوی اکثریت مردم تبدیل شد. به تعبیر غلامرضا نجاتی ، در تمام مبارزات سیاسی ـ ملی سال های 1327 و 1328 و 1329 «جمعیت فداییان اسلام » شرکت فعال داشت و «نیروی عامل و متحرک جبهه ملی را تشکیل داد.»

آیت الله کاشانی و «جبهه ملی » به رهبری دکتر مصدق در مجلس شورا و مطبوعات و اجتماعات مردمی ، خواستار ملی شدن صنعت نفت شدند و این خواسته مورد حمایت گروه های کثیر مردم و تنی چند از علمای برجسته نظیر آیت الله العظمی خوانساری (از مراجع ثلاث قم )، آیت الله بهاءالدین محلاتی ، آیت الله عباسعلی شاهرودی ، آیت الله سیدحسن چهارسوقی ، آیت الله شیخ باقر رسولی ، آیت الله سیدمحمود روحانی قمی ، آیت الله شیخ محمدرضا کلباسی ، آیت الله حاج شیخ مهدی نجفی ، آیت الله فقیه سبزواری و . . . .

ادامه نوشته