آیة الله واعظ طبسی ، از شاگردان مرحوم فقیه سبزواری

 

آیة الله واعظ طبسی ، از شاگردان مرحوم فقیه سبزواری

 
معیشت طلاب؛ دغدغه اصلی آیت‌الله واعظ طبسی/
گروه اندیشه: عضو شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه مشغله جدی آیت‌الله واعظ‌طبسی، حوزه، تامین نیازمندی، معیشت، شهریه طلاب و ... بود، عنوان کرد: بارها از زبان خودشان شنیدم که می‌گفتند: «شبی بر من نمی‌گذرد و روزی بر من سپری نمی‌شود که مشغول نیازهای مختلف حوزه نبوده باشم».
 
به گزارش خبرگزاري بين‌المللي قرآن(ايكنا) از خراسان رضوي، مرحوم آیت‌الله عباس واعظ طبسی، در كنار همه ويژگي‌هاي اخلاقي، مبارزات سياسي، مجاهدت‌هاي انقلابي و مديريت توانمند ديني، يكي از شخصيت‌هاي برجسته علمي و استادان موثر حوزه‌هاي علميه خراسان بود.
آیت‌الله طبسی که در یک سالگی پدرش را از دست داده بود، دوران کودکی را با سرپرستی مادر پشت سر گذاشت، وی دورهٔ ابتدایی و بخشی از متوسطه را در مشهد گذراند و سپس در آستانهٔ نوجوانی به تحصیل علوم اسلامی علاقه‌مند شد، بنابراین در ۱۶ سالگی به حوزه علمیه مشهد وارد شد و دروس مقدماتی و دوره‌های «سطح» و «خارج» را به طور جدّی دنبال کرد.
علاقه اين عالم مجاهد به مباحث علمي و دروس حوزوي به قدري بود كه ايشان در اين خصوص ‌گفت: «افتخار من این است که از سن ۱۵ـ۱۶ سالگی که وارد حوزه شده‌ام، عمر من صرف حوزه شده، چه آن سی و چند سال بحث و تدریس و چه بعد از پیروزی انقلاب که مسؤلیت‌های اجرایی را برعهده گرفتم. به هر حال جانب خدمت به حوزه و خدمت به طلاب را از دست نداده‌ام و تنها تأسفم این است که در این چند سال نتوانستم تدریس را ادامه بدهم. الان هم بهترین چیزی که می‌تواند خستگی روحی بنده را برطرف کند، این است که بتوانم همان درس و بحث‌ها را با طلبه‌ها داشته باشم.»
آیت‌الله عباس واعظ طبسی ادبیات را در محضر ادیب نیشابوری فرا گرفت و از آنجا كه هر تقریب و تقریری را نمي‌پسنديد، جامع المقدمات را در محضر استادان گوناگونی فرا گرفت.
تحصیلات حوزوی را در محضر اساتید برجسته‌ای چون شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری، میرزا احمد مدرس یزدی، حاج شیخ مجتبی قزوینی، حاج شیخ هاشم قزوینی و مراجع تقلید از جمله آیت‌‌الله العظمی سید محمد‌هادی میلانی، آیت‌‌الله فقیه سبزواری و آیت‌الله العظمی بروجردی گذراند، آیت‌الله بروجردی وی را طلبه‌ای خوش فکر و به عنوان زبان حوزه‌های علمیه دانسته و با تقدیر و تفقد از او نام می‌بُرد.
علاقه و تلاش وي به حدي بود كه همه نوشته‌ها و یادداشت‌های درسی‌ خود را نگه مي‌داشت، حاشیه ملاعبدالله را حفظ بود، همزمان هر كدام از درس‌ها را كه مي‌رفت، تدريس هم مي‌كرد و تقریباً کتابی نبوده که تدریس نکرده باشد.
همزمان با حضرت آيت‌الله فاضل «کفایه» هم تدريس مي‌كرد كه تقریباً خارج اصول بود. از همان موقعسفارش می‌کرد، کسی که می‌خواهد تدریس کند باید دو مطالعه داشته باشد، یکی برای اینکه کاملاً متوجه نظر صاحب کتاب بشود و دیگری برای اینکه بداند مطلب را از کجا شروع کند، چگونه بپروراند و به کجا ختم کند و با چه بیانی مسائل را انتقال دهد.
تولیت آستان قدس رضوی از شخصیت علمی بالایی در کلاس‌های تدریس حوزه برخوردار بود، علاوه ‌‌بر این بسیار خوش‌بیان و خوش‌برخورد در تعاملات اجتماعی به شمار می‌رفت و سال‌های زیادی از عمر خود را  به مبارزات سیاسی با رژیم شاهنشاهی گذراند.
برای آشنایی هرچه بیشتر نسل امروز، آیندگان و همه کسانی که چیزی از ایشان نمی‌دانستند، به سراغ شاگردان، هم‌رزمان و کسانی که با ایشان آشنایی بیشتری داشتند، رفتیم.
سیداحمد علوی، قائم مقام سابق تولیت آستان قدس رضوی در گفت‌و گو با ایکنا در خصوص شخصیت علمی آیت‌الله عباس واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی در کلاس‌های تدریس حوزه عنوان کرد: آیت‌الله واعظ طبسی از شخصیت‌های برجسته علمی کشور و از خاندان علم و دانش، فضیلت بودند.
قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه علم و دانش و فضیلت در این خاندان موروثی بود، افزود: مرحوم پدر ایشان، آیت‌الله شیخ غلامرضا واعظ طبسی از دانشمندان و فضلا و خطبا و سخنوران به نام کشور در سال‌های گذشته به شمار می‌رفتند.
وی ادامه داد: ایشان علاوه‌ بر اینکه در مبارزات سیاسی، با رژیم ستم‌شاهی از پیشکسوتان محسوب می‌شدند از اساتید معتبر حوزه علمیه مشهد، ‌چه در سال‌های قبل و بعد از پیروزی انقلاب، بودند که شاگردان زیادی را در حوزه علمیه مشهد پرورش دادند.
علوی تصریح کرد: به خصوص در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب که مدیریت عالی حوزه علمیه مشهد و خراسان توسط ایشان اداره می‌شد، ضمن برنامه‌ریزی منسجم که برای اداره حوزه ترسیم کرده بودند، بخشی از طلاب که دارای نبوغ و استعداد فراوان بودند، برای آن‌ها مدارس علمیه خاصی را ایجاد کردند.
ایجاد فضای آموزشی با شرایط ویژه برای طلاب مستعد
قائم مقام سابق تولیت آستان قدس رضوی با بیان اینکه ایجاد فضای آموزشی با شرایط ویژه برای طلاب مستعد در دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مدرسه عالی نواب از جمله کارهای ایشان به شمار می‌رود، تصریح کرد: با ساختن این مکان‌ها می‌خواستند کاری کنند تا طلاب دروس علمی را فرا بگیرند.
وی ادامه داد: بعد از پیروزی انقلاب افتخار این را داشتم که در درس «رسائل کفایتین» ایشان حضور داشته باشم، بسیار در مباحث علمی و اصولی و فقهی عمیق بودند و مطالب را بسیار عمیقانه و با بیانی روان و خوش مطالب را به شاگردان آموزش می‌دادند.
بیان شیوا از ویژگی‌های آیت‌الله طبسی
علوی با اشاره به اینکه کلاس درس ایشان طلاب فراوان و با استعدادی داشت، بیان کرد: یکی از خصوصیات خاص ایشان، بیان شیوا در تدریس بود و همین موضوع موجب شده بود تا کلاس درس پربار و شلوغی داشته باشند.
قائم مقام سابق تولیت آستان قدس رضوی با بیان اینکه ایشان چکیده و فشرده درس را به گونه‌ای بیان می‌کردند که شاگردان بهترین بهره را از درس ببرند، ادامه داد: در کرسی تدریس حوزه علمیه بسیار منظم بودند و سر وقت به درس می‌آمدند، در این سال‌هایی که افتخار تلمذ و شاگردی ایشان را داشتم به یاد ندارم تاخیری در کلاس درس داشته باشند و معمولا ۵ دقیقه قبل از تدریس به کلاس می‌آمدند.
وی تصریح کرد: در کلاس‌های درس ابتدا از شاگردان سوال می‌پرسیدند و بعد سروقت، درس را آغاز می‌کردند و آن زمان که کلاس‌های درس از ۷ صبح شروع می‌شد، آیت الله طبسی، مدتی در شبستان گرم مسجد گوهرشاد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و مدرسه خیران می‌ایستادند و زمان موعود به کلاس می‌آمدند.
علوی عنوان کرد: ایشان شخصیت‌ علمی مورد توجه حوزه‌های علمیه کشور بودند و بسیار مورد وثوق و مورد اعتماد امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری، مدیریت حوزه علمیه خراسان بزرگ، شمالی و جنوبی به عهده ایشان در سالهای بعد از پیروزی انقلاب بود.
وی افزود: در سال‌های قبل از انقلاب هم در مدارس و مکان‌های مختلف شاگردان زیادی را پرورش دادند، بیش از حدود ۳۴ سال در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب در خدمت ایشان بودم.
رعایت احترام به دیگران؛ حتی در زمان تذکر مطالب به طرف
علوی، آیت‌الله واعظ طبسی را شخصی با درایت و مدیری مدبر و آینده‌نگر دانست و ادامه داد: با یک برنامه‌ریزی عمیق و دقیق، شجاعانه مسائل را پیگیری می‌کردند، ضمن احترام بسیار خاص، رعایت احترام به دیگران را حتی در زمان تذکر مطالب به طرف هم رعایت می‌کردند؛ در حوزه علمیه روابط صمیمانه‌ای با طلاب و شاگردانشان در درس داشتند و ضمن استفاده از مباحث علمی در کلاس، از مباحث اخلاقی و اجتماعی و فرهنگی ایشان هم استفاده می‌کردیم.
قائم مقام سابق تولیت آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه آیت‌الله واعظ طبسی از پیشکسوتان رژیم شاهنشاهی در سال‌های خیلی قدیم و قبل از پیروزی انقلاب؛ به تعبیری هم‌رزم مقام معظم رهبری و شهید هاشمی‌نژاد بودند، ابراز کرد: سخنرانی‌های آتشین ایشان قبل انقلاب علیه رژیم ستم‌شاهی را کسی فراموش نکرده است، تمام عمر خود را در خدمت اسلام و مسلمانان گذاشتند.
آیت‌الله واعظ‌طبسی از همان ابتدای طلبگی تا سطوح عالیه در حوزه تدریس کردند
حجت‌الاسلام علی اکبر فرجام، مدیر اجرایی حوزه علمیه خراسان در خصوص شخصیت علمی آیت‌الله عباس واعظ‌طبسی در کلاس‌های تدریس حوزه، تصریح کرد: آیت‌الله طبسی به لحاظ علمی، محضر حاج شیخ هاشم از علمای برجسته را درک کردند و از همان ابتدای طلبگی تا سطوح عالیه در حوزه تدریس کردند؛ در سال ۱۳۵۶ کتاب «رسائل» حوزه در سطح عالی را نزد ایشان گذراندم و بعد از انقلاب به‌رغم مشغله‌های اسلامی فراوانی که داشتند، دو دور کتاب «کفایت الاصول» را گذراندند.
نظم دقیق ویژگی بارز آیت‌الله واعظ طبرسی در جلسات تدریس
حجت‌الاسلام فرجام نظم دقیق را از ویژگی‌های بارز ایشان در تدریس دانست و عنوان کرد: با هر گرفتاری که داشتند، برای تدریس همیشه آماده بودند و در اوج گرفتاری هم در بحث ورود و خروج افراد بسیار دقیق بودند. 
مدیر اجرایی حوزه علمیه خراسان تصریح کرد: تاثیرگذاری رفتاری ایشان بر طلبه و شاگرد بسیار بود و تذکرات اخلاقی ایشان بسیار بر افراد موثر بود، همین امر موجب می‌شد که افراد زیادی سر کلاس ایشان حضور داشته باشند.
حجت‌الاسلام فرجام با بیان اینکه آیت‌الله واعظ طبسی نکات اخلاقی که به ما متذکر می‌شدند را وام گرفته از استاد خود، مرحوم حاج شیخ هاشم می‌دانستند، ادامه داد: ایشان از افراد می‌خواستند تا با آمادگی کامل و مطالعه در جلسات درس حاضر شوند تا روح علمی شاگردان بالنده و قوی شود.
منش بی‌نظیر و احترام به شأن و شخصیت شاگردان
وی با اشاره به اینکه آیت‌الله واعظ طبسی در بحث مطالعه قبل از درس و آماده بودن برای تدریس بسیار بی‌نظیر بودند، اظهار کرد: نظم و بها دادن به شخصیت شاگرد و اهمیت دادن به افراد، با حوصله به سوال‌های افراد پاسخ دادن و تشویق طلاب در درس‌ها از دیگر ویژگی‌های برجسته ایشان بود.
مدیر حوزه علمیه خراسان افزود: ایشان دارای منش بسیاری بودند، دو هفته قبل، در مراسمی از کلیه ممتازان حوزه با اهدا جایزه تجلیل کردند و این روحیه در جریان کلاس‌های ایشان هم دیده می‌شد.
مدیر حوزه علمیه خراسان ادامه داد: مبارزات آیت‌الله طبسی حتی قبل از قضیه ۱۵ خرداد هم ادامه داشت، در مشهد جزو منتقدان جدی نظام پادشاهی بودند و آنچه که ما شنیدیم اسنادی هم که اخیرا تنظیم شده، بیانگر این مسئله است.
منبرهای انتقادی آیت‌الله طبسی، بعد و قبل از انقلاب طرفداران بسیاری داشت
حجت‌الاسلام فرجام تصریح کرد: ایشان مکرر یادآوری می‌کردند که در دوران طلبگی و هنوز ملبس نشده بودم، منبر می‌رفتم، مبارزات ایشان از جوانی بر اساس یک اعتقاد و باور شروع شد، منبرهای انتقادی وی چه قبل از جریان ۱۵ خرداد و چه بعد از آن از زمانی که ممنوع‌المنبر شدند، در مشهد طرفداران زیادی داشت.
وی ادامه داد: آنچه که به مبارزات ایشان شکل موثری داد، جدا از منبرهای موثر و روشنگرانه از زمانی بود که یک جمع سه نفر متشکل از مقام معظم رهبری، خود ایشان و شهید هاشمی‌نژاد شکل گرفت، پیمانی برای مبارزات بین این سه نفر بسته شد که جزئیات آن در زمان خود ذکر می‌شود.
مدیر اجرایی حوزه علمیه خراسان اضافه کرد: با توجه به جایگاه آیت‌الله طبسی از لحاظ خانوادگی، پسر مرحوم حاج شیخ غلامرضا طبسی یکی از منبری‌های معروف کشور در زمان خود بودند و با توجه به تقدس، تقوا، منش و سلوک خاص ایشان، بنابراین بخش عمده‌ای از نیروهای آن زمان که در جایگاه متدینی معروف بودند، توسط وی به صحنه مبارزه کشانده شدند.
حجت‌الاسلام فرجام با اشاره به اینکه بدنه اصلی مبارزات سیاسی ایشان به همراه رهبر معظم انقلاب و شهید هاشمی نژاد، در مسجد کرامت بود، عنوان کرد: خراسان به یک معنا در انقلاب اسلامی جزو پیشتازها به شمار می‌رفت و در مسیر مبارزات مشکلات زیادی برای این بزرگواران پیش آمد، زندان و شکنجه‌های سخت و طاقت‌فرسا، تبعید مقام معظم رهبری، ممنوع‌الملاقات شدن این سه نفر پیامدهای مبارزات سیاسی علیه رژیم پهلوی بود.
تکریم ویژه در ارتباط با دیگران در سطوح مختلف
وی ادامه داد: ایشان بسیار با تکریم بودند، هم در ارتباط با فرزندانشان و هم مراجعان در سطوح مختلف، مخصوصا در این ۳۷ سال انقلاب در مشهد ملاقات و جلسات متعددی با عالی‌ترین مقامات کشوری و لشکری و مسئولان مختلف در مقاطع گوناگون داشتند و همیشه تکریم با کسی که با ایشان ملاقات داشت، به خوبی دیده می‌شد؛ ایشان می‌گفتند، من با مسئولی اختلاف داشتم اما هیچ وقت این اختلاف در جلسات هفتگی وی که می‌رفتم دیده نمی‌شد، هیچ‌گاه سعی نمی‌کردم اختلافم با دیگران دیده شود.
حجت‌الاسلام فرجام در خصوص ولایت‌پذیری آیت الله واعظ طبسی افزود: در آخرین سخنی که در جلسه عمومی داشتند، فرمودند: «بعد از حادثه ۱۵ خرداد، خدمت امام در قم رسیدم و آن زمان هنوز یک فرزندداشتم و امام احوال من را پرسیدند. به امام عرض کردم، علی‌رغم همه شکنجه‌ها، مشکلات و زندان‌ها، من یک فرزند دارم و خودم و تنها فرزندم حاضریم در این مسیر قربانی شویم، دست بردار نیستیم»، این نشان دهنده ولایت‌پذیری ایشان بود.
اشراف کامل بر محتوای درس‌ها و رسایی بیان از ویژگی‌های تدریس آیت‌الله واعظ‌طبسی بود
حجت‌الاسلام محمد سیدآبادی، عضو شورای برنامه ریزی و مدیریت حوزه علمیه خراسان در خصوص شخصیت علمی آیت‌الله عباس واعظ طبسی در کلاس‌های تدریس حوزه عنوان کرد: آیت‌الله طبسی از شخصیت‌های علمی و پرسابقه مشهد که قبل انقلاب و از سال ۱۳۴۶ از مدرسان مطرح مشهد بودند.
وی ادامه داد: ایشان آن زمانی که من به مشهد آمدم، دروس فقه و اصول را در حوزه تدریس می‌کردند، کلاس درس‌ ایشان به دلیل اشراف کامل بر محتوای درس‌ها و رسایی بیان، انس و رابطه بسیار خوبی که با شاگردان داشتند، یکی از کلاس‌های مشهور و پر طرفدار به حساب می‌آمد.
حجت‌الاسلام سیدآبادی عنوان کرد: در سال ۱۳۴۶ که در محضر ایشان شاگردی می‌کردم، رابطه بسیار نزدیکی با شاگردان داشتند و از طرف دیگر به دلیل سنگینی اوضاع زمان؛ فشاری که ساواک ایجاد کرده بود، ریزش در حوزه‌ها بسیار دیده می‌شد، طلبه‌ها در آن دوره با یک یاس و سرخوردگی بیشتری مواجه می‌شدند.
آموختن الفبای مشق سیاسی از آیت‌الله طبسی
عضو شورای برنامه ریزی و مدیریت حوزه علمیه خراسان با اشاره به اینکه الفبای مشق سیاسی را در آن سال از ایشان آموختم، تصریح کر  ایشان به غیر از مسائل سیاسی و ...، یکی از روحانیان مبارز و برجسته زمان بودند، به نوعی تکیه‌گاه طلبه‌ها مخصوصا با توجه به سرخوردگی آن زمان به شمار می‌رفتند.
حجت‌الاسلام سیدآبادی ادامه داد: همیشه مقید به تشرف روزانه به حرم بودند و آن هم در دو نوبت، هر روز بعد از درس‌شان در یک ساعت مشخص به حرم می‌رفتند، خیلی‌ها در همین مسیر، گفت‌وگو و رابطه خوبی با وی برقرار می‌کردند.
تعصب خاصی بر روی وارستگی طلاب داشتند
وی عنوان کرد: در برابر تخلفات بسیار قاطع بودند و تعصب خاصی روی ذی طلبگی و وارستگی‌های طلبه‌ها داشتند، همیشه سرکلاس‌های درس متذکر می‌شدند که شما طلبه‌ها نباید کاری خلاف عرف انجام دهید، چرا که خلاف عرف شما تلقی خلاف شرع برای بقیه است.
عضو شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه علمیه خراسان اظهار کرد: پوشش شما نباید به گونه‌ای باشد که خلاف شرع محسوب شود و یا اینکه در خیابان چیزی نخورید که شأن طلبه را زیر سوال ببرد و همیشه تأکید بر این مسئله داشتند.
وی در خصوص مبارزات سیاسی آیت‌الله واعظ طبسی بیان کرد: ایشان از پیشکسوتان مبارزات سیاسی در خراسان بودند؛ از سال ۱۳۳۸ که من کودکی بودم با نام ایشان آشنا شدم و در سال ۱۳۴۳ وقتی به مشهد آمدم در منزل یکی از علما ایشان را دیدم.
حجت‌الاسلام سیدآبادی ادامه داد: مبارزات وی به قبل از سال ۱۳۴۰ برمی‌گردد و در اوج حرکت امام خمینی(ره) جزو کسانی بودند که در استان مورد توجه قرار داشتند، فاضل بودن در خانواده آن‌ها موروثی است، پدر ایشان یکی از شخصیت‌های بارز زمان رضاخان بودند که مرگ‌شان مشکوک به سم بود.
عضو شورای برنامه ریزی و مدیریت حوزه علمیه خراسان اظهار کرد: آیت‌الله واعظ طبسی قبل از ملبس شدن، طلبه‌ای بودند که لباس روحانیت می پوشیدند، تحصیل می‌کردند اما معمم نشده بودند و در سال ۱۳۳۸، قبل از حرکت خرداد ۴۲ در زمان مبارزات امام، جزو همیاران نخستین امام به شمار می‌رفتند.
اولین پیام‌رسانه اندیشه امام خمینی(ره) در خراسان
حجت‌الاسلام سیدآبادی ادامه داد: ایشان علی‌رغم فضای خاصی که در مشهد وجود داشت، در آن فضا جزو اولین کسانی بودند که پیام‌رسان اندیشه امام بوده و بعد از انقلاب هم همواره در صحنه‌های مختلف الگوی ولایت‌پذیری طلبه‌ها در حوزه بودند؛ حتی بعد از امام هم وقتی رهبر انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای شدند، همیشه تاکید بر ولی امر بودن ایشان داشتند، در حرکت و مبارزات روحیه ولایت‌پذیری خود را نشان دادند.
دقت در مسائل فقهی و علمی موقوفات آستان قدس رضوی
عضو شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه علمیه خراسان افزود: تا وقتی که از لحاظ جسمی توانایی داشتند، یکی از کارهای جدی ایشان کنار مسئولیت‌های مختلف، دقت در مسائل فقهی و علمی موقوفات آستان قدس و اداره این مجموعه می‌گذشت، تا قبل از مریض شدنشان، صبح به زیارت مشرف می‌شدند و مدت زیادی را وقف کارهای آستان می‌کردند.
دغدغه اصلی آیت‌الله طبسی، معیشت طلبه‌ها بوده است
وی با اشاره به اینکه مشغله جدی وی، حوزه، تامین نیازمندی، معیشت، شهریه طلاب و ... بود، عنوان کرد: ایشان شورای مشورتی در حوزه داشتند و مرتب در مورد این قضیه به ایشان مشورت می‌دادند، اشراف کامل بر وضع حوزه داشتند و بارها از زبان خودشان شنیدم که شبی بر من نمی‌گذرد و روزی بر من سپری نمی‌شود که مشغول نیازهای مختلف حوزه نبوده باشم.
حجت الاسلام سیدآبادی از دیگر دلمشغولی‌های ایشان را آستان قدس رضوی دانست و ادامه داد: نه فقط کارهای عمرانی بلکه شٱن ملکوتی آستان هم برای ایشان مهم بود، هرچه از عمر ایشان می‌گذشت علاقه اشان به این مجموعه بیشتر می‌شد.
عضو شورای برنامه‌ریزی و مدیریت حوزه خراسان گفت: امام خمینی(ره) به هیچ‌ کسی سمت مادام‌العمری ندادند و در حالی‌که ایشان سمت مادام‌العمری از جانب امام خمینی(ره) داشتند.
وی در پایان افزود: اگر بعضی از ابعاد شخصیتی ایشان را نمی‌شود بیان کرد به دلیل آن است که در جلسه شورای هماهنگی تبلیغات آستان گفتند، من راضی نیستم که تا زنده هستم کسی از من چیزی بنویسد.
حجت‌الاسلام غلام‌رضا اسدی، مدیر نظارت و بازرسی آستان قدس رضوی در خصوص شخصیت علمی آیت‌الله عباس واعظ طبسی بیان کرد: ایشان یکی از مدرسان زبده و صاحب نظر در حوزه علمیه خراسان بودند، در شیوه تدریس با بیان شیوا و خوشی که داشتند شاگردان زیادی را جذب کرده بودند.
وی ادامه داد: ایشان در شیوه تدریس، اول مطالب کتاب را به طور کلی از خارج، کامل توضیح می‌دادند و بعد آن را با متن کتاب تطبیق می‌کردند و هر روز خلاصه درس را از شاگردان‌شان سوال می‌کردند.
در کلاس درس حوزه با پرسیدن درس افراد را به اندیشه و فکر وا می‌داشتند
حجت‌الاسلام اسدی عنوان کرد: همین مسئله زمینه‌ای شده بود که طلاب به درس اهمیت و بها بدهند، هر روز از هر یکی از شاگردان می‌پرسیدند تا شاگرد را به فکر و اندیشه و فعالیت وا دارند، علاوه‌ بر این در شیوه تدریس خود، مسائل سیاسی و اخلاقی را آموزش می‌دادند و طلبه را هم از نظر درسی و اخلاقی و فکری آماده می‌کردند و وظایف طلبه در ارتباط با مسائل مختلف مخصوصا مسائل سیاسی در برابر مردم را توضیح می‌دادند.
مدیر نظارت و بازرسی آستان قدس رضوی  ادامه داد: افتخار شاگردی ایشان در سال ۱۳۴۰ را داشتم در مدرسه نواب در اتاق بالاسر، در آنجا به تدریس کتاب «مصور» مشغول بودند که شاگردان زیادی را جمع کردند و کتاب‌های «معانی و بیان» را به شیوه خاصی تدریس می‌کردند و شاگردان زیادی هم به ایشان از نظر اخلاقی و روحی علاقه‌مند بودند و کسانی که به امام علاقه داشتند به وی محبت می‌کردند.
جاذبه آیت‌الله طبسی در اخلاق، تواضع و فروتنی
حجت‌الاسلام اسدی با بیان اینکه آیت‌الله طبسی دارای جاذبه عمیقی بودند که شاگردان را از لحاظ اخلاقی، تواضع و فروتنی تحت تاثیر قرار می‌دادند، عنوان کرد: ایشان کتاب‌های زیادی را تدریس کردند که از جمله آن کتاب «شرح لمعه و قوانین»، کتاب«معالم» کتاب اصولی رایج در حوزه می‌توان نام برد.
وی ادامه داد: آیت‌الله طبسی کتاب‌های مرحوم شیخ انصاری از جمله «مکاتب، رسائل» که از کتاب‌های عمیق سطح حوزه بود را تدریس می‌کردند و کتاب «کفایه» مرحوم آخوند خراسانی از پیشگامان نهضت مشروطیت در نجف از دیگر کتاب‌های تدریسی ایشان در حوزه به شمار می‌رفت.
روحانی پیشگام و خط شکن جبهه امام
مدیر نظارت و بازرسی آستان قدس رضوی با اشاره به اینکه ایشان از مدرسان زبده و صاحب‌نظر در حوزه بودند، اظهار کرد: آن زمان که در حوزه تدریس می‌کردند بر بالای منبر می‌رفتند، روحانی پیشگام و خط شکن در جبهه خط امام بودند که از سال ۱۳۴۲ با شروع نهضت امام به عنوان یکی از مبارزان صاحب‌نظر در کنار مقام معظم رهبری و شهید هاشمی نژاد بودند که راهپیمایی چند میلیون مردم را فراهم می کردند و سخنرانی‌هایی هم داشتند.
وی ادامه داد: به دلیل پیشگام بودن در خط امام همواره تحت تعقیب و مراقبت رژیم بودند و بارها به زندان رفتند، سال ۱۳۴۴ بود که به همراه جمعی از طلاب و شهید هاشمی‌نژاد ایشان را دستگیر کردند و به مدت دو سال در زندان طاغوت به سر بردند.
حجت‌الاسلام اسدی افزود:  تحت شکنچه، اذیت و آزار روحی و روانی قرار داشتند، اما با مقاومت و سربلندی به صورت یک چهره حماسه‌آفرین، قوی و نیرومند از خط امام دفاع می‌کردند و حتی در سال ۱۳۴۳ که امام از زندان آزاد شدند، آیت‌الله طبسی به همراه جمعی از بازاریان و میرزا جواد تهرانی و سید احمد مدرس و شیخ مجتبی قزوینی و سایر دیگر به دیدن امام رفتند.
دستگیری بعد از سخنرانی در پیروی از خط امام
وی تصریح کرد: در محضر امام در جمع مردم قم و تهران که برای دیدار امام آمده بودند، یک سخنرانی شورانگیزی در خصوص پیروی از خط امام و تقویت راه ایشان ایراد کردند که بعد از بیرون آمدن از منزل امام، ایشان را دستگیر کردند و سه و چهار ماه در زندان به سر می‌بردند.
حجت‌الاسلام اسدی بیان کرد: به دلیل مسئولیتی که داشتم، قریب ۳۵ سال با ایشان در ارتباط بودم، اگر کسی ضعفی داشت، مهربانانه و با تواضع به ایشان توضیح می‌دادند، این شیوه مدیریت بی‌نظیر بود. نسبت به مسئولان متواضع بودند و اخلاق اسلامی را رعایت می‌کردند، در مسائل موقوفات خیلی حساس بودند و تلاش می‌کردند آنچه را که واقفان بزرگ وقف کرده‌اند در جهت خواسته آن‌ها عملی کنند و به کار بگیرند.
مدیر نظارت و بازرسی آستان قدس رضوی عنوان کرد: آیت‌الله واعظ‌طبسی انسانی سازش‌ناپذیر بودند و نسبت به جریان سیاسی امام هم با قاطعیت از خط و راه امام راهنمایی می‌کردند.
زری ابو
 
 
 

آیة الله واعظ طبسی از شاگردان مرحوم آیة الله فقیه سبزواری

واعظ طبسی

 

مركز اسناد انقلاب اسلامی منتشر كرد؛

۸۰ سال جهاد علمی و سیاسی آیت‌الله واعظ طبسی

 

 

شناسهٔ خبر: 3572252 - جمعه ۱۴ اسفند ۱۳۹۴ - ۱۴:۵۴
در ۲۹ بهمن ۱۳۶۱، دو تن از اعضای گروهك منافقین در فاصله دو خطبه نماز جمعه مشهد تلاش كردند تا آیت‌الله واعظ طبسی را ترور كنند اما این عملیات آنان توسط اعضای سپاه پاسداران خنثی شد.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه مركز اسناد انقلاب اسلامی، آیت‌الله عباس واعظ طبسی یكی از روحانیون مبارز و انقلابی مشهد كه همراه با حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای و شهید هاشمی نژاد مثلث مبارزه با رژیم پهلوی در مشهد را تشكیل می‌دادند. وی كه در طول مبارزه در مجموع شش بار دستگیر و زندانی شد ارتباط نزدیكی با نهضت امام خمینی(ره) داشت و پس از انقلاب اسلامی نیز مسئولیت‌های اجرایی فراوانی به ایشان محول شد.

تولد و تحصیلات مقدماتی

آیت‌الله عباس واعظ طبسی، در بهمن‌ماه ۱۳۱۴ در خانواده‌ای مذهبی در مشهد مقدس متولد شد. پدرش، آیت الله غلامرضا واعظ طبسی از روحانیون تأثیرگذار زمان خود و از مبلغان طراز اول كشور و یكی از خطبا و سخنوران توانا و زاهد مشهد به شمار می‌آمد به طوری كه امام خمینی(ره) درمورد ایشان فرمودند: «چه بسیار افرادی غیر مسلمان بودند كه تحت تأثیر منطق و كلام مؤثر و پرجاذبهٔ او به اسلام مشرف شدند و او در كشورهای عربی موقعیت ویژه‌ای داشت.» آیت‌الله طبسی كه در یك سالگی پدرش را از دست داده بود، دوران كودكی را با سرپرستی مادر پشت سر گذاشت. وی دورهٔ ابتدایی و بخشی از متوسطه را در مشهد گذراند و سپس در آستانهٔ نوجوانی به تحصیل علوم اسلامی علاقمند شد، بنابراین در ۱۶ سالگی به حوزه علمیه مشهد وارد شد و دروس مقدماتی و دوره‌های "سطح" و "خارج" را به طور جدّی دنبال كرد و تحصیلات حوزوی را در محضر اساتید برجسته‌ای چون شیخ "محمدتقی ادیب نیشابوری"‌، "میرزا احمد مدرس یزدی"‌، "حاج شیخ مجتبی قزوینی"، "حاج شیخ هاشم قزوینی"‌ و مراجع تقلید از جمله "آیت‌ الله العظمی سید محمد هادی میلانی"، "آیت‌ الله فقیه سبزواری"‌ و "آیت الله العظمی بروجردی" گذراند. "آیت الله بروجردی" وی را طلبه‌ای خوش فكر و به عنوان زبان حوزه‌های علمیه دانسته و با تقدیر و تفقد از او نام می‌بُرد.

آیت‌الله واعظ طبسی از سن ۱۲، ۱۳ سالگی با سیاست آشنا بود و در دبیرستان و یا حوزه علمیه مسائل سیاسی را دنبال و مطرح می‌كرد. گفته می‌شود یكی از مسائلی كه تصمیم به مبارزه را در وی تقویت كرد آشنایی با شهید نواب صفوی بود. [۱]

آغاز علنی مبارزات علیه رژیم پهلوی به همراه مقام معظم رهبری

چنانكه گفته شد آشنایی آیت‌الله واعظ طبسی با شهید نواب صفوی در آغاز دهه ۳۰، باعث به وجود آمدن روحیه‌ای قوی برای مبارزه با رژیم پهلوی در او شد به طوری كه وی در سخنرانی‌های متعدد به مخالفت با رژیم پهلوی پرداخت و در آگاهی بخشی به مردم مشهد و افشاگری و مبارزه با رژیم نقش اساسی داشت. به موجب این تلاش‌ها و سخنرانی‌ها آیت‌الله واعظ طبسی چندین بار تا زمان پیروزی انقلاب ممنوع المنبر و زندانی شد اما وی به این امر بی‌توجه بود و باز هم به مبارزات خود ادامه داد.

آیت الله طبسی، چنانكه خود می‌گوید كار مبارزه را در سال‌های نخست به تنهایی دنبال می‌كرد، اما با استقرار مقام معظم رهبری و پس از مدتی شهید هاشمی نژاد در مشهد، گروهی سه نفره تشكیل شد كه اعضای آن قسم یاد كردند تا برقراری حاكمیت اسلام راه مبارزه را با همكاری یكدیگر دنبال كرده و همواره از امام(ره) به عنوان رهبر و مرجع اعلم، جانب داری كنند.

آیت الله واعظ طبسی خود در این باره می‌گوید: «مبارزه علنی بنده و جمع دوستان تقریباً از سال ۱۳۳۵ شروع شد، در آن موقع برادرمان جناب آقای خامنه‌ای در مشهد تشریف نداشتند و شهید هاشمی نژاد هم در قم بودند بنابراین در آن زمان من تنها بودم و خیلی سخت می‌گذشت. بعدها با پیوستن این دو بزرگوار، محور واحدی را در خراسان تشكیل دادیم. در اوایل نشست‌هایمان از هم جدا بود اما بعداً تصمیم گرفتیم مركزیتی داشته باشیم.»

بدین ترتیب با همكاری آیت الله طبسی، مقام معظم رهبری و شهید سید عبدالكریم هاشمی‌نژاد، اندیشهٔ امام خمینی(ره)‌ برای مردم خراسان شناسانده شد و در همین راستا او برای اولین بار در یك سخنرانی در مسجد "حاج ملا هاشم"، امام(ره) را به عنوان مرجع اعلم معرفی كرد كه با اعتراض ساواك روبرو شد، در حدی كه او را دستگیر و روانه زندان كردند.[۲]

دستگیری و ممنوع المنبر شدن طی سال‏ های مبارزه علیه رژیم پهلوی

آیت الله واعظ طبسی در طول سال‌های ۱۳۳۱ تا ۱۳۴۰ بارها در سخنرانی‌های افشاگرانه خود، به رژیم شاه حمله كرد. در ۱۴ تیرماه ۱۳۴۰ به علت سخنرانی در سرای محمدیهٔ مشهد دربارهٔ عدل زمامداران مورد اعتراض ساواك قرار گرفت. مأموران امنیتی شاه، جلسهٔ سخنرانی وی را تعطیل و او را به مدت ۷ ماه ممنوع‌المنبر كردند تا اینكه فشار مردم، این ممنوعیت را لغو كرد.

پس از تصویب لایحهٔ انجمن‌های ایالتی و ولایتی و رفراندوم شاه، آیت‌الله طبسی در سال ۱۳۴۱، به دنبال ایراد چند سخنرانی دستگیر و پس از چند روز به زندانی در تهران منتقل شد و پس از آزادی از زندان به خراسان مراجعت كرد و با ایراد سخنرانی‌های افشاگرانه به مبارزه با رژیم پهلوی ادامه داد. [۳]

فعالیت‌های سیاسی آیت‌ الله واعظ طبسی در فروردین ۱۳۴۲ موجب شد تا در كمیسیون امنیت مشهد دستگیری مجدد ایشان مطرح شود. وی در یك سخنرانی در روز شهادت امام صادق(ع) آمریكا را مورد حمله قرار داده و گفت: «آمریكایی‌ها و اجانب ما را منحرف كرده و زنان و دختران ما را به سوی نیستی می‌كشانند. ما اگر ببینیم خائنین مملكت یا آشوبگران در جایی پیشرفت كرده و قصد اختلال دارند باید كور شویم و از مملكت دفاع كنیم.» بدین ترتیب شهربانی مشهد روز ۵ فروردین وی و "شیخ حسن كافی"‌ را دستگیر و به ساواك تحویل داد.[۴]

فعالیت‌های انقلابی آیت‌الله واعظ طبسی پس از ۱۵ خرداد

آیت‌الله واعظ طبسی یكی از روحانیون فعال در قیام ۱۵ خرداد مشهد بود به همین خاطر توسط ساواك این شهر مورد تعقیب قرار گرفته و بازداشت شد اما پس از مدتی آزاد شد و بار دیگر مبارزه را از سر گرفت. وی در ۲۸ فروردین ۱۳۴۳ در سفر به قم و بیعت با حضرت امام خمینی(ره) به نمایندگی از حوزه علمیه مشهد، در حضور امام(ره) به سخنرانی پرداخت و پس از این سخنرانی در راه‌آهن قم بازداشت و به زندان قزل قلعه منتقل شد. علاوه بر این ساواك دلیل دستگیری او را سخنرانی شدیدالحن وی در خصوص سرمقاله روزنامه اطلاعات مبنی بر موافقت روحانیت با دولت اعلام كرد. بازداشت آیت‌الله طبسی حدود چهار ماه به طول انجامید تا اینكه در نیمه مرداد ۱۳۴۳ آزاد شد و بلافاصله پس از آزادی به قم رفته و به حضور حضرت امام(ره) رسید.[۵]

مبارزات آیت‌الله واعظ طبسی در دهه ۵۰ نیز همچنان ادامه داشت. در ۲۶ خرداد ۱۳۵۴ حدود ۲۰۰ تن از طلاب مدارس گوناگون مشهد در مدرسه میرزا جعفر گرد هم آمده و شعارهایی در حمایت از امام(ره) سر دادند لذا ساواك با بازداشت ده تن از طلاب تلاش كرد تا این حركت را خاموش كند. در این میان آیت‌الله واعظ طبسی به عنوان «فعالیت مضره و تحریك طلاب حوزه مشهد به اعتصاب» دستگیر و به یك سال زندان محكوم شد.[۶] وی پس از آزادی بار دیگر در ۲۱ خردادماه سال ۱۳۵۷ به اتهام تهیه و توزیع اعلامیه علیه رژیم شاه، به وسیلهٔ مأموران كمیتهٔ مشترك ضد خرابكاری دستگیر شد.

او همچنین همراه دیگر علمای مبارز خراسان در انتشار اعلامیه و بیانیه‌های افشاگرانه و ایراد سخنرانی در طول انقلاب شركت داشت و در اعتراض به ممنوعیت ورود امام خمینی(ره)‌ به كشور همراه با علمای مشهد از ۹‌ بهمن‌ماه سال ۱۳۵۷ در حرم مطهر امام رضا(ع) متحصن شد. وی در طول مبارزه در مجموع شش بار دستگیر و زندانی شد.

مسئولیت‌های اجرایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره) آیت‌الله واعظ طبسی را ابتدا به عنوان سرپرست و پس از مدتی به عنوان تولیت آستان قدس رضوی منصوب كردند. حضور در مجلس خبرگان رهبری به عنوان نماینده مردم مشهد، نماینده ولی فقیه در خراسان، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدیریت حوزه‌های علمیه مشهد از مهم‌ترین مسئولیت‌های سیاسی وی در دوران پس از انقلاب اسلامی است.

در حكم انتصاب سرپرست آستان قدس رضوی كه توسط امام خمینی(ره) در ۲۵ بهمن ۵۷ صادر شد آمده است:

«بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم

خدمت جناب مستطاب حجت ‏الاسلام آقای آقا شیخ عباس واعظ طبسی ـ دامت افاضاته

پس از اهدای سلام و تحیت، تا تعیین تولیت برای آستان مقدس حضرت ثامن‏ الائمه ـ صلوات‏ اللّه‏ و سلامه علیه و علی آبائه الطاهرین ـ جنابعالی برای سرپرستی آن آستان مقدس منصوب هستید. لازم است با كمال جدیت و به طور دقیق حفاظت از متعلقات آنجا خصوصاً كتابخانه و خزینه و محتویات ضریح مقدس و موقوفات و سایر آنچه مربوط است به آن آستان مقدس بفرمایید، و از حیف و میل و ضیاع اموال جلوگیری نمایید. حضرات خُدام محترم با جنابعالی در این امر لازم تشریك مساعی خواهند نمود. والسلام علیكم و رحمة‏اللّه‏.

۱۶ ربیع‏ الاول ۹۹ / ۲۵ بهمن ۵۷

روح‏ اللّه‏ الموسوی الخمینی»[۷]

ترور نافرجام آیت‌الله طبسی

در ۲۹ بهمن ۱۳۶۱، دو تن از اعضای گروهك منافقین در فاصله دو خطبه نماز جمعه مشهد تلاش كردند تا آیت‌الله واعظ طبسی را ترور كنند اما این عملیات آنان توسط اعضای سپاه پاسداران خنثی شد. براساس گزارش روزنامه كیهان، این دو تن به نام‌های بابایی و میرنژاد با هوشیاری سپاه در انجام عملیات ترور ناكام ماندند.[۸]

بلافاصله پس از این عملیات، امام خمینی(ره) طی پیامی خرسندی خود را از شكست عملیات ترور آیت‌الله واعظ طبسی ابراز كردند. متن كامل این پیام به شرح زیر است:

«بسمه تعالی

مشهد مقدس ـ جناب حجت ‏الاسلام آقای طبسی، تولیت محترم آستان قدس رضوی ـ دامت افاضاته

خداوند تعالی را شكر كه توطئۀ جنایتكارانۀ منحرفان از اسلام دربارۀ جنابعالی خنثی شد؛ و خداوند را سپاس كه هر روز این جنایتكاران ورق سیاهی بر اوراق جنایت خود می‏افزایند. و اكنون كه به خواست خدای تعالی دستشان از هر جا كوتاه و هر گروهی از آنان گروه دیگر را لعن می‏كند و از رسیدن به آنچه در خیال خود به آرزوی آن بوده ‏اند مأیوس شده‏ اند، چاره ‏ای جز خرابكاری برای اظهار وجود ندارند كه آن هم برایشان جز رسوایی در پی ندارد. از خداوند تعالی سلامت و سعادت جنابعالی و سایر متعهدان به اسلام و خدمتگزاران به جمهوری اسلامی را خواستارم. والسلام علیكم و رحمة‏اللّه‏.

۳۰ بهمن ۶۱

روح ‏اللّه‏ الموسوی الخمینی»[۹]

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی نوشت ها:

۱- پایگاه جامع شخصیت نگار، زندگی‌نامه آیت‌الله واعظ طبسی.

۲- پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله واعظ طبسی، گفتگوی مجله پیام انقلاب با حضرت آیت‌الله واعظ طبسی- فروردین ۱۳۶۲.

۳- پایگاه جامع شخصیت نگار، زندگی‌نامه آیت‌الله واعظ طبسی.

۴- مشهد از مقاومت تا پیروزی: بررسی مبارزات علما و مردم مشهداز ۴۲ تا ۵۷، تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامی، صص ۴۸-۴۴.

۵-  پیشین، ص ۱۰۹.

۶- پیشین، ص ۲۷۱.

۷- صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۶.

۸-  روزنامه كیهان، «طرح ترور تولیت آستان قدس خنثی شد»، شنبه ۳۰ بهمن ۱۳۶۱، شماره ۱۱۸۰۳، ص ۲۱.

۹- صحیفه امام خمینی(ره)، جلد ۱۷.