زندگی نامه آیت الله میرزا سید احمد مدرس یزدی
زندگی نامه آیت الله میرزا سید احمد مدرس یزدی
آیت الله حاج میرزا سید احمد مدرس بافقی یزدی مشهور به سید میرزا احمد مدرس یزدی و «نهنگ علما» فرزند سید حسین از علمای اعلام و مدرسین اعظام در سده چهاردهم قمری می باشد
با اینکه ملقب به مدرس است اما از سلسله از علما و ساداتی که در یزد مشهور به مدرسی هستند نمی باشد. بعضی منابع آورده اند علت شهر ایشان به نهنگ علما بدین سبب بود که پدرش میرزا سید حسین مدرسی یزدی از یزد به مشهد مهاجرت کرد و در مدرسه فاضل خان به تدریس اشتغال ورزید.
روزی آصف الدوله شیرازی سر زده به مدرسه وارد شده و علمای حاضر را امتحان می کرد مرحوم مدرس که در حال تدریس بود به تمامی سوالات آصف الدوله پاسخ داد لذا به واطه احاطه عمیق او به علوم اسلامی لقب نهنگ علما به وی داد.
مرحوم حاج سید احمد که پیرمردی کاملا با وقار شایسته و عارف بود در مشهد می زیست محل تولد وی یزد است اما در سال تولدش بین منابع موجود اختلاف نظر می باشد. لذا صحیح تر نظر گنجینه دانشمندان می باشد که سال تولد وی را بین سالهای 1282 و 1283 قمری نقل کرده است.
او پس از گذراندن مقدمات و ادبیات بخشی ار سطوح خود فرا گرفت. پس از آن به همراه پدر خویش به مشهد رفت و در آنجا ساکن گشته و به تکمیل متون فقهی پرداخت.
سپس در درس حارج فقه و اصول از محضر آیات اعظام: سید عباس شاهرودی، حاج آقا حسین قمی و میرزا محمد آقازاده شرکت جست و از منابع علمی آنان بهره ها برد.
همچنین به تدریس سطوح متوسط و عالی فقه و اصول در مدرسه فاضل خان که از معتبرترین مدارس علمیه مشهد بود مشغول گشت و کم کم به مدرس رسمی لمعتین، قوانین، مکاسب و کفایه، هیئت و ریاضی در حوزه علمیه مشهد تبدیل شد. وی از مجلس درس پر رونقی برخوردار بود و غالب فضلا و طلاب مشهد در حوزه درسش حضور یافته و افتخار شاگردی وی را به دست آوردند
آیت الله میرزا احمد مدرس از مدرسین جامع و کامل مشهد و از عالمان زاهد و پرکار مشهد بود و در فاصله انحلال و تجدید سازمان روحانیت در عصر پهلوی اول یکی از ارکان حوزه علمیه مشهد بود و یکی از محدود افرادی بود که در لباس روحانیت باقی ماند
آیت الله میرزا احمد مدرس یزدی با تجدید حیات حوزه پس از سرکوب رضا خان در سال 1320 از ارکان اصلی حوزه بود و اولین درس رسمی خارج را در مسجد گوهرشاد بنا نهاد معروف است ایشان بیش از 60 سال شرح لعمه را تدرس کرده اند
مرحوم حجت الاسلام استاد کاظم مدیر شانه بعنوان دادماد و شاگرد ایشان شرح حال مرحوم مدرس را اینچنین مرقوم است:
« درس اسات با اخاطه ای که بر اثر تکرار بحث و تدریس مسلم وی بود از جهات زیر نیز امتیاز داشت:
نخست نظم و ترتیب درس بود که به جز در روزهای تعطیل به صورت منظم در طول سال انجام می پذیرفت به طوریکه بقیه کلاس های درس در حوزه علمیه همزمان با تشکیل و پایان درس استاد انجام می گرفت کلاس درس استاد حتی در روزهای بسیار سرد زمستان مشهد در زیر بارش برف نیز به صورت منظم انجام می پذیرفت نظم حضور استاد به اندازه ای بود که فوت فرزند سه ساله ایشان نیز نتوانست مانع حضور به موقع استاد در کلاس درس شود.
از دیگر ویژگی های استاد روحیه طلبگی و بی آلایشی استاد بود به طوریکه همچون پدری مهربان برای طلاب بود . بهد از کلاس با روحی گشاده پاسخگوی سوالات شاگردان بود از دیگر ویژگی های استاد ساده زیستی استاد بود. ایشان در طول عمر مگر در اواخر عمر آن هم به اندازه کفاف از وجوه شرعیه برای گذران عمر استفاده نکرد و برای گذران عمر کشاورزی می نمود از همین راه امرار معاش می کرد .
حوزه مشهد در 2 ماه از تابستان و ماه رمضان تعطیل بود ولی در همین تعطیلات هم به درخواست طلاب کلاس های استاد برپا بود و طلاب از وجود ایشان بهره می بدرند»
همانطور که گذشن محل تدریس آیت الله میرزا سید احمد مدرس بیشتر شبستان مسجد گوهر شاد بود و در مسجد جامع حاج ملا هاشم واقع در بالای خیابان اقامه جماعت می نمود و مدتی نیز به دعوت آیت الله میرزا علی اکبر نوقانی جلایری که از بزرگاه حوزه مشهد در مدرسه نواب به اقامه نماز های جماعت ظهر و عصر، مغرب و عشاء می پرداخت.
علت این دعوت این بود که عدالت میرزا احمد مورد قبول عام و خاص بود بنابراین همه حاضرین با هر نوع تفکر و نگرشی در نماز جماعت شرکت میکردند و از حضور در آن غفلت نداشته و مرحوم نمی ماندند.
معظم له فردی متواضع و قانع و با دستگاه و علما وابسته معاشرت نمی کرد. همچنین وی از معاشرت با دستگاه ظلم و هواداران عالم و غیر عالم آن دوری می کرد و تنها با آیت الله حاج آقا حسن قمی طبابایی رفت آمد ویژه ای داشت مرحوم مدرس یزدی عالمی پارسا و متقی و مورد توجه عموم مردم مشهد و بالاخص حوزه علمیه بودند.
این عالم عظیم الشان در طول حیات مبارک خود موفق به تربیت شاگردانی شد که بسیاری از آنها به مقام مرجعیت رسیدند. مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای، آیت الله عبدالطیف تنکابنی، آیت الله حاج آقا حسن قمی ، آیت الله سید علی سیستانی و آیت الله سید محمود مجتهدی سیستانی، استاد کاظم مدیر شانه چی و استاد محمد تقی شریعتی از جمله شاگردان مشهور . برجسته وی هستند گویند وی ده سال قبل از وفاتش بارها تاریخ درگذشت خود به اطرافیان گوشزد می کرد و این خبر را به مخبری که در عالم رویا به وی فرموده بود مستند می ساخت و حتی در بهار همان سال به درخت توتی که در حیات خانه به بار نشسته بود امسال از توت این درخت نخواهم خورد چرا که قولنج استاد را با موفقیت جراحی نمودند ولی پس از یک شب حال وی به وخامت گرایید و در شب تولد حضرت رسول اکرم(ص) در 17 ربیع الاول 1391 قمری مطابق با 23 اردیبهشت 1350 شمسی در مشهد مقدس وفات یافت و پیکر مطهرش بعد از تشییع جنازه باشکوه که در حدود بیست هزار نفر در آن شرکت داشتند در حجره ای در رواق بالای سر حضرت امام رضا به خاک آرمیده شد.
آیت الله سید احمد مدرس دارای سه خواهر و یک برادر بود که خواهرها در مشهد ازدواج و برادر کوچکتر بعد از فوت پدر درگذشت.میرزا احمد نیز با خانواده همسر خواهرش یعنی میرزا داوود که از علمای مشهد بود وصلت نمود که حاصل این ازدواج فرزندانی بنام های سیدجلال الدین و سید قوام الدین می باشد که از هردو از علماء و خدام حرم امام رضا (ع)بودند.
سیدجلال الدین معروف به خوشنویس از فضلا و دانشمندان بود و متاسفانه در جوانی درگذشت امافرزندانی از خود به جای گذاشت که در سلک روحانیت و اهل علم هستند .
درپاکی و فضیلت آیت الله میرزا سید احمد و فرزندش سید جلال الدین همین بس که نقل می شد که مرحوم آیت الله حاج میرزاحسین فقیه سبزواری از عالمان مشهور و فعال مشهد می گفته است :«این پدر و پسرمعصومند.»
مرحوم مدرس با فوت همسرش اولش در سفری به شهر بافق یزد با علویه ای ازدواج نموده بود که نتیجه این وصلت سه پسر به نام های سیدمحمد،سیدعلی،سیدحسین و تنها یک دختر بود.تنها دختر ایشان همسر مرحوم حجت الاسلام کاظم مدیرشانه چی استاد حوزه و دانشگاه می باشد.
منبع:دانشوران یزد
زندگی ، شخصیت ، آثار ، خدمات ، استادان و شاگردان حضرت آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ( ره ) 1386 - 1309 هجری قمری . مشهد .