علامه حاج شیخ عباس خالصی خراسانی ، از شاگردان مرحوم فقیه سبزواری

 

آیة اللّه حاج شیخ عباس خالصی‌ خراسانی،دانشمندان و مشاهیر برجستهء خطهء قائنات و فردوس،پس از شصت‌ سال خدمت،تدریس و ارشاد در 91 سالگی در بخش سرایان از توابع شهرستان‌ فردوس چشم از جهان فروبست.

مرحوم خالصی در سال 1328  ق. مطابق با سال 1289  ش.دربخش بیهود که از توابع شهرستان قائن است،چشم به‌ جهان باز کرد و در خانواده‌ای مؤمن و دانا پرورش یافت.پدرش آقا علی اکبر بیهودی مردی کشاورز و زحمت‌کش و مادرش زنی پارسا و دانا بود.

بیهود زادگاه و خاستگاه برخی از علما و شعرای نامی است.آیة اللّه شهید گرانقدر شیخ محمد حسن فنائی(شهادت‌ 1341  ق.)،آیة اللّه شیخ محمد علی‌ حائری(متوفای 1374  ق.)و دانشمند و فاضل فرزانه شیخ محمد باقر عرفانی(دام‌ ظله-متولد 1328  ق.)و...از همان‌جا برخاستند و شهرت علمی قابل توجهی‌ حاصل کردند.

علامه خالصی پس از نشو و نما و سپری دوران کودکی،به تحصیل علوم‌ دینی رو آورد و در اثر هوش و ذکاوت‌ سرشار دورهء مقدمات و سایر دروس ادبی‌ را نزد ملا محمد علی محسنی(معاون)در مدت کوتاهی فراگرفت.وی در 19 سالگی(سال 1347  ق.)به حوزهء علمیهء جعفریه قائن پیوست و از عنایات فقیه‌ اصولی آیة اللّه سید حسین امام(متوفای‌ 1376  ق.)برخوردار شد.ایشان‌ کتاب‌های معالم الدین و بخشی از شرح‌ لمعه را نزد آیة اللّه سید علی آیتی(متوفای‌ 1404  ق.)و علامه ملا اسحاق زهانی‌ قائینی آموخت.

استاد خالصی جهت ادامهء تحصیلات‌ عالی خود در سال 1352  ق.به مشهد مقدس رهسپار شد و از انوار و برکات‌ بی‌پایان حضرت ثامن الحجج(ع)بهره‌مند گردید.وی دروس مختلف حوزه را از محضر اساتیدی چون حضرات آیات: سید حسین فقیه سبزواری(بخشی از شرح‌ لمعه و رسائل و قوانین الاصول)،شیخ آقا بزرگ شاهرودی(بخشی از رسائل و مکاسب)،میرزا مهدی اصفهان(خارج‌ اصول و دروس معارف الهی به مدت دو سال)و میرزا احمد کفائی(خارج فقه و اصول)بهره‌مند شد.وی در حادثهء معروف گوهرشاد حضور داشت و خاطرات جالبی از این واقعه نقل می‌کرد و به طور معجزه‌آسایی از مرگ حتمی نجات‌ یافت.

زنده‌یاد خالصی سرانجام در سال‌ 1356 ق.وارد عتبات عالیات می‌شود و از انوار مطهر و برکات روح‌افزای علوی‌ کمال استفاده را می‌نماید و در آنجا به‌ تهذیب و پرورش روح و اخلاق‌ می‌کوشد.وی دروس عالی خارج فقه و اصول و معارف الهی را در حوزهء کهن‌ نجف اشرف نزد حضرات آیات:شیخ‌ ضیاء الدین عراقی(اصول)،شیخ محمد حسین غروی اصفهانی(معارف الهی)، سید ابو الحسن اصفهانی(فقه)،شیخ‌ موسی خوانساری(اصول)،سید جمال الدین گلپایگانی(معارف الهی)و سید محمود شاهرودی(اصول)حاضر گشت و از دانش سرشار آنان بهره‌ها برد، و اجازات اجتهادی و روایی از برخی آن‌ ناموران دریافت داشت.در ضمن خود به‌ تدریس کتب سطح اشتغال نمود.

مرحوم خالصی در سال 1360 ق.و پس از چهار سال تحصیل و کسب معارف‌ در اثر کسالت جسمانی جهت معالجه‌ نجف را برای همیشه ترک گفت و حدود یکسالی در تهران توقف نمود و به اقامهء جماعت و ارشاد اشتغال ورزید.سپس‌ جهت دیدار پدر و مادر و اقوام به‌ زادگاهش بیهود مراجعت کرد و در اثر احساس مسؤولیت و انجام تکلیف الهی به‌ اقامهء جماعت و ارشاد و وعظ پرداخت. در کنار وظایف دینی به انجام امور اجتماعی نیز همت گماشت و با همتی بلند و همکاری مؤمنین اقدام به تجدید بنای‌ مسجد جامع بیهود و نیز تجدید بنای حمّام‌ عمومی و نیز احداث غسّالخانه مردگان در همان بخش،نمود.

پس از نه سال اقامت در بیهود،اهالی‌ بخش سرایان فرصت را غنیمت شمرده‌ ایشان را به آن منطقه دعوت نمودند و پس‌ از اصرار آنان و احساس تکلیف در سال‌ 1370 ق.به آنجا رهسپار و اقامت کرد و به خدمات دینی و علمی و اجتماعی خود ادمه داد.

تجدید بنای مدرسهء علمیه‌ سرایان در سال 1402  ق.و نیز تجدید بنای مسجد جامع سرایان در سال‌ 1407 ق.و همین طور تأسیس و ایجاد حسینیه‌ها و هیئت‌های مذهبی در آن‌ سامان از جمله خدمات ایشان در سرایان‌ است.

علامه خالصی در میان مردم از محبوبیت و احترام خاصی و جایگاه‌ والایی برخوردار بود.کوچک و بزرگ به‌ او ارادت می‌ورزیدند.او را ملجا و پناهگاه واقعی خود می‌دانستند. صراحت،صداقت و پاکی را در او به‌ خوبی می‌دیدند و نصایح و سخنرانی‌های‌ شیرینش را با دل و جان پذیرا بودند.به‌ همین خاطر در ایجاد حرکت دینی و مذهبی و دفاع از احکام والای شرع مقدس‌ با او همگام شدند.

آثار قلمی استاد خالصی به شرح زیر است:

1.تقریرات درس اصول آیة اللّه شاهرودی‌ (شامل بیشتر مباحث اصول فقه است).

2.تاریخ ایران(از آغاز تاریخ ایران‌ باستان تا پایان دورهء ساسانیان).

3.تاریخ ادبیات عرب(شامل گزیده‌ای‌ از تاریخ ادبیات و شرح حال بسیاری از شعرای عصر جاهلی است).

4.ادبیات پارسی(شامل دستور ادبیات‌ فارسی و مطالب متفرقهء دیگر).

آیة اللّه خالصی در سه سال آخر عمر دچار کسالت و ضعف عمومی شد و سکته‌های مغزی او را رها نساخت و حالت جسمانی‌اش به وخامت گرایید.

سرانجام ساعت 10 صبح روز دوشنبه 11 ذی حجه 1419 ق.مطابق با 9 فروردین‌ 1378 ش.در 91 سالگی در سرایان پس‌ از حدود نیم قرن خدمات دینی و اجتماعی‌ چشم از جهان فروبست و به دیدار حق‌ شتافت.انتشار خبر رحلت ایشان جنوب‌ استان خراسان را به سوگ نشاند.مردم و اهالی محترم فردوس،بشرویه،قائن و بجستان و قم جهت تجلیل و تشییع‌ پیکرش به سرایان سرازیر شدند و بامداد روز سه‌شنبه از فردوس به سمت سرایان با حضور خیل عظیم مردم آن خطه تشییع و پس از ادای نماز میت توسط فرزند دانشمند و فرزانه‌اش علامه شیخ محمد باقر خالصی در قبرستان عمومی سرایان به‌ خاک سپرده شد و مجالس باشکوه و متعددی در سرایان و بشرویه و مشهد مقدس،قم،تهران و...جهت تجلیل از شخصیت علمی و اجتماعی آن رادمرد برگزار شد.

 

مجله آینه پژوهش  ،  فروردین و تیر 1378  ،  شماره 55  و  56  ، صفحه  186